________________
१२४ सभाष्य-चूणिके निशीथसूत्रे
[प्रायश्चित्तद्वारम् - "आदि" सद्दामो माणमायालोभा समभिभूतो प्रात्तं इत्यर्थः । “जो" अणिद्दिट्ठो । प्रबंभं मेहुणं । णिसेवति आचरतीत्यर्थः । मनोरपत्यं मनुष्यः, तस्य तदाख्यं भवतीत्यर्थः । चउत्ति कोहादयो। तेसिं अण्णतरामो मूलुप्पत्तीप्रो आद्युत्पत्तिरित्यर्थः । तु शब्दोऽवधारणे । सव्वत्थ पुण लोभो को? उप्पण्णे मेहुणभावे लोभो भवति, एवं माणमायासु वि लोभो, पुण सहाणे भवति चेत्र ।।३५६।। "तच्चिणिग" त्ति अस्य व्याख्या -.
सेहुब्भामगभिच्छुणि, अंतर वयभंगो रियडणा कोवे ।
अद्वित्तोप्रोभासमणिच्छे सएज्मि अपुमत्ति माणमि ॥३५७।। एगो सेहो उब्भामगं गतो, भिक्खायरियाए ति वुत्तं भवति । सो य गामंतरा अडवीए भिक्खुणी पासति । तस्स तं पासिऊण रोसो जायो । एसा अरहंतपडिणीया इति किच्चा “वयं से भंजामि'' त्ति मेहुणं सेवति । पच्छा गंतु गुरुसमीवं आलोएति-भगवं ! रोसेण मे वयभंगणिमित्तं मेहुणं सेवितमिति ।
"अमणुसे" त्ति अस्य व्याख्या' - "अद्वियो" पच्छद्धं । “अट्ठिोपुणो पुणो, "प्रोभासति" याचयति, अणिच्छे अणभिलसते, सएझिया, समोसितिया, अपुमंति णपुसगः । काइ साहुपडिस्सगसमीवे इत्थी सुरूवं भिवखुदठूण अज्झो ववण्णा सा, तं पृणो पुणो भण ति “भगव ! मम पडिसेवसु,” सो णेच्छति । जाहे सुबहुं वारा भणितो गच्छति ताव तीए सो साह भण्णति-तुम णपु सगो धुवं, जेग मे रूवजोव्वणे वट्टमाणों ण पडिसेवसि । तस्सेवं भगियस्स माणो जातो प्रहमेतीए अपुमं भणिया, पडिसेवामि, तेण पडिसेविया । एवं माणतो मेहुणमिति ॥३५७ । "रूव” त्ति अस्य व्याख्या -
विरहालंभे सल, प्पतावणा एव सेवतो मायी।
सेज्जातरकप्पट्टी, गोउल दधि अंतरा खुड्डो ॥३५८|| विरहो विजनं, तस्स अलंभे, सूलं रोगविकारो, पयावणा अग्गीए, एव ति एवं, सेवति विसरोवभोगं करेइ । कोइ साहू समोसीयाए इथीए साइजति, साहुस्स बहुसाहुस मुद्दायातो विरहो णत्थि, प्रतो तेण साहुणा अलियमेवं भण्णति "मम मूलं कज्जति, ग्रहमेतीए गिहे गंतु तावयामि"। प्रायरिएण भणियंगच्छ । सो गतो, तेण पडिसेविता । एवं मायार, मेहुणं भवति ।
"अगउवसग्गकप्पट्टि" त्ति अस्य व्याख्या --
"सेज्जातर" पच्छद्ध। कमि वि पियोए प्रायरिया बहुसिस्सपरिवारा वसंति । तंमि य गच्छे कविलो णाम खुड्डुगो अत्थि । सो सेज्जायरधूयाए अज्झोववण्णो । सो तं पत्थयति । सा णेच्छति । अण्णया सा कप्पट्टी दहिणिमित्तेण गोउलं गता । सो वि कविलगो तं चेव गोउलगं भिक्खायरियाए पट्टितो। सा तेण खुड्डगेण गाम-गोउलाणंतरा दिट्ठा ॥३५८।।
उप्पात अणिच्छ प्पितु, परसु छेद जुण्ण-गणि-गिहे ततिम्रो ।
श्रादि पुमं ततो अपुमं, इत्थीवेए य छिड्डंमि ॥३५६॥ ___ सा तेणंतरा भारियाभावेणर दिता । अणिच्छमाणीउ उप्पातितं रुहिरं, अणिच्छमाणीए योनिभेदेनेत्यर्थः । तीए रेणुगुडियगत्ताए गंतूण पिउणो अक्खायं । सो परसु कुहाडं गहाय निग्गतो। दिवो यणेण, से वसणं पजगणं छिण्णं, ततो सो उन्निक्खंतो एगाए जुण्णगणियाए संगहिरो। तस्स तत्य ततिप्रो
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org