________________
भाष्यगाथा ३१२-३१८ ]
पीटिका
१११
विसर्जनं । गता ते साधवो । सो वि य एवं भणिऊण पच्दा बहुकुलाणि पविसति । तेहिं साहुहिं भणितोप्रज्जो ! तुमे भणियं एगले पविसिस्सं" । एवं बहुपवेसणे पुढो भणति "कहं" केणप्पगारेण एगसगैरेणदोणि कुले पविसिस्सामि, एगं कुलं चेव प्रविशेत्यर्थः । एगकुले ति गतं ॥३१॥ (१५) इदाणि एगदल्व त्ति । अस्य व्याख्या -
वच्चह एगं दव्वं, घेच्छं णेग्गहपुच्छितो भणति ।
गहणं तु लक्खणं पुग्गलाण णण्णसिं तेणेगं ॥३१६।। __ भिक्खाणिमित्तुट्ठितेण साहुसंघाडगेणेगो साहू भण्णति-वयामो भिक्खा । सो भणति-वच्च ह तुब्भे, अहमेगं दव्वं घेच्छं । ते गता । इतरो वि अडतो श्रोदणदोच्चंगादी बहुदव्वे गेण्हतो तेहिं साहुहिं दिट्ठो पुच्छितो य प्रज्जो ! तुभे भणितं एग दव्वं घेच्छं । एवं गग्गह पुच्छितो भणति त्ति अणेगाणि दव्वाणि गेण्हतो पुच्छितो इमं भणति गहणं तु-पच्छद्धं । गतिलक्खणो धम्मत्थिकाप्रो, ठितिलक्खणो अधम्मत्थिकाओ, अवगाहलवखणो प्रागास स्थिकामो, स्वग्रोगलक्खणो जीवत्थिकाओ, गहणलक्षणो पुग्गलत्थिकाप्रो । एएसिं पंचण्ह दव्वाणं पुग्गलत्थिकाय एव गहणलक्खणो एगो णणेसि ति धम्मादियाण एवं गहणलक्खणं ण विज्जतेत्यर्थः । तेणेगं ति तम्हा अहमेगं दव्वं गेण्हामि ति वुत्तं भवति । सव्वेसेतेसु पयलातिसु भणंतस्सेव मासलहुं पायच्छित्तं । एतेसु चेव य पयलादिसु अभिणिवेसेण एककेकस्स पदातो पसंगपायच्छित्तं दट्ठव्वं जाव पारंचियं ॥३१६।। एत्थ सुहुमबायरमुसावातलक्खणं भण्णति -
अणिकाचिते लहुसओ, णिकाइए बायरो य वत्थादी।
ववहार दिसा खेत्ते, कोहाति सेवती जं च ॥३१७॥ अणिकातिते लहुसनो मुसावातो भवति, णिकातिते बायरो मुसावातो भवति । वत्थाइ त्तिअतिकाय-णिकायणःणं भेदो दरिसिज्जति, जहा केणति साहुणा कस्सति साहुस्स कंदप्पा वत्थं शूमियं, जस्स य तं वत्थं मियं सो सामण्णेण पुच्छति-अज्जो ! केण वि वत्थं रेणूमितं कहयह । सव्वे भणति - ण व त्ति । एवं वत्थहारिणी अवलवंतस्स प्रणिकातियं वयणं भवति । जया पुण साहुस्स केण य कहितं जहा प्रमुगेण साहुणा गहियं, तेण सो पुठो भगति--ण व त्ति । एवं णिकार गा भवति ।
अहवा जेण तं गहितं सो चेव पढमं पुट्ठो "प्रजो ! तुमे मे वत्थं ठवितं" सो भणति ण व त्ति एवं "प्रणिकाइयवयणं । अतो परं जं पुच्छिज्जतो ण साहति सा णिकायणा भवति । प्रादिशब्दादेवमेव पात्रादिष्वप्यायोजनीयं।
अहवा इमे बादरभेदा ववहारं अण्णहा ऐति, दिसावहारं वा करेति, खेत्ते वा पाहत्वं ण देति, ममाभव्वं ति काउं । एए ववहारादी कोहादीहिं रे वति जता तया बादरो मुसावातो भवतीत्यर्थः ।
__ अहवा एते ववहारादिपदा ण विणा कोहेणं ति बदरो एव मुसावादो ददव्वो । कोहा ति सेवती जं च त्ति अण्णत्थ वि कोहादी प्राविट्ठो मुसं भासति, सो सव्वो बादरो मुसावातो दट्ठन्वो इति ।।३१७॥ "वत्थाइ" ति अस्य व्याख्या -
कंदप्पा परवत्थं, गृमेउणं ण साहती पुट्ठो।
जं वा णिग्गह पुट्ठो, भणिज्ज दुटुंतरप्पा वा ॥३१८|| १ प्रविशामीत्यर्थः । २ संगोवियं ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org