________________
સવાલના જવાબમાં આચાર્ય નરેન્દ્રસાગરજીએ કબૂલ કર્યું | “આપના વડીલ આચાર્ય સાગરાનંદસૂરિ મહારાજે કે,” વધુ મહત્વ તો ભાદરવા સુદ ચોથનું એટલે કે | સંવત ૧૫૨માં ભાદરવા સુદ પાંચમના ક્ષયે ત્રીજનો સંવત્સરી મહાપર્વનું જ છે, પણ પાંચમને એક રાખવા | ક્ષય કરી આખા સંઘથી અલગ સંવત્સરી કરી, પણ અને ચોથ-પાંચમના જોડિયા પર્વને ટકાવી રાખવા ચોથને | સંવત ૧૯૬૧માં ફરી ભાદરવા સુદ પાંચમના લયનો ખસેડવી અનિવાર્ય છે.”
પ્રસંગ આવ્યો ત્યારે તેમણે કપડવંજમાં શ્રી સંઘ સાથે જ “ભાદરવા સુદ પાંચમની વૃદ્ધિએ ત્રીજની વૃદ્ધિ | સંવત્સરી કરી હતી, તેનું શું ?' એવા અમારા પ્રશ્નના કરવાની આપની આચરણાને કોઈ શાસ્ત્રનો આધાર ઉત્તરમાં આચાર્ય નરેન્દ્રસાગરજીએ કહ્યું કે, “એ વાત છે ?" એવા અમારા સવાલના જવાબમાં આચાર્ય | ખોટી છે. એ વર્ષે પણ સાગરાનંદસૂરિ મહારાજે પોતે નરેન્દ્રસાગરજીએ જણાવ્યું કે, “ભાદરવા સુદ ચોથ - | એકલાએ સંવત્સરીની આરાધના પોતાની અગાઉની પાંચમ વિશે કોઈ શાસ્ત્રપાઠ નથી પણ પૂનમના અથવા માન્યતા પ્રમાણે જ કરી હતી, પણ સંઘને તેમની માન્યતા અમાસના ક્ષયવૃદ્ધિએ તેરસના ક્ષયવૃદ્ધિ કરવાના શાસ્ત્રપાઠી મુજબ સાંવત્સરિક પ્રતિક્રમણ કરાવ્યું હતું.” જરૂર મલે છે. અમારા વડીલ આચાર્ય સાગરાનંદસૂરિ “આ ઉદાહરણ ઉપરથી પ્રેરણા લઈ આપ પણ મહારાજ આ શાસ્ત્રપાઠોનો આધાર લઈ વિ.સં. ૧૯૫૨માં એવા આરાધકોને તેમની માન્યતા પ્રમાણે સાંવત્સરિક પહેલી વખત ભાદરવા સુદ પાંચમના ક્ષયે ત્રીજનો ક્ષય પ્રતિક્રમણ કરાવો ખરા ?” એવા સવાલનો ઉત્તર કર્યો હતો અને ત્યારથી અમારો સમુદાય એ પ્રણાલિકાને આચાર્ય નરેન્દ્રસાગરજી મહારાજે સ્પષ્ટ નકારમાં આપ્યો વળગી રહ્યો છે.'
હતો. જો કે આ વર્ષે સંવત્સરીની આરાધના બાબતમાં “પૂનમ-અમાસના ક્ષયવૃદ્ધિએ તેરસની જ ક્ષયવૃદ્ધિ | જે ભેદ આવે છે, તે બાબતમાં સકળ સંઘ સાથે મળી કરવી, એવું કયા શાસ્ત્રમાં લખ્યું છે ?' એવા અમારા | કોઈ સર્વસંમત નિર્ણય લે, જેના દ્વારા સકળ સંઘની પ્રશ્નના ઉત્તરમાં નરેન્દ્રસાગરજીએ કહ્યું કે, “હીરપ્રશ્ન | એકતા થતી હોય, તો પોતાના સમુદાય વતી તેમાં ગ્રંથમાં એવો પાઠ આવે છે કે પૂનમ - અમાસનો ક્ષય પૂરેપૂરો સહકાર આપવાની હૃદયપૂર્વકની તૈયારી પણ આવતો હોય તો પૂનમ - અમાસનો તપ તેરસ - ચૌદશે | આચાર્ય નરેન્દ્રસાગરજીએ વ્યક્ત કરી હતી. કરવો અને ભૂલી જવાય તો પડવે કરવો.'
- સ્વ. ગચ્છાધિપતિશ્રી ભુવનભાનુસૂરીશ્વરજીના પટ્ટધર અહીં તો પૂનમ-અમાસના ક્ષયે તેરસનો ક્ષય | ગચ્છાધિપતિશ્રી જયઘોષસૂરીશ્વરજી મહારાજને અમે પૂછયું કરવાની વાત નથી પણ માત્ર તેનો તપ તેરસે કરવાની
કે, “આ વર્ષે આપનો સમુદાય સંવત્સરીની આરાધના વાત છે. વળી એ તપ તેરસે જ કરવો એવું પણ વિધાન કયા દિવસે કરવાનો છે ?” તેના ઉત્તરમાં તેમણે નથી. તેરસે જો વિસ્મૃતિ થઈ જાય તો પડવે કરવાની | જણાવ્યું કે, “અમે મંગળવારે સંવત્સરી કરવાના છીએ.” પણ છૂટ છે. હવે જો વિસ્મૃતિ જેવા મામૂલી કારણે પણ
સકળ જૈન સંઘને માન્ય જન્મભૂમિ પંચાંગમાં જો પૂનમનો તપ પડવે કરી શકાતો હોય તો સંઘની
ભાદરવા સુદ ચોથ સોમવારે આવે છે, જ્યારે મંગળવારે એકતામાં ભંગાણ જેવા ગંભીર સંયોગોમાં પૂનમના લયે
પ્રથમ પાંચમ અને બુધવારે દ્વિતીય પાંચમ છે. તેમ છતાં એકમનો ક્ષય અથવા તેનું ઉદાહરણ લઈ ભાદરવા સુદ
મંગળવારે સંવત્સરી કરવાનો નિર્ણય શા માટે ?' એવા પાંચમના ભયે છઠ્ઠનો ક્ષય કેમ ન કરી શકાય ?'' એવા
અમારા પ્રશ્નો ઉત્તર આપતા ગચ્છાધિપતિશ્રી અમારા સવાલનો જવાબ આચાર્ય નરેન્દ્રસાગરજીએ
જયઘોષસૂરીશ્વરજી મહારાજે કહ્યું, “સંવત ૨૦૪૪માં ઉડાવી દીધો હતો.
== પર્વતિથિના સત્યની શોધમાં ] ૫૮ ==
Jair education intematona
www.jainelibrary.org