Page Text
________________
શાશ્ચમતિકારીક વોશરણોતિથિ
पक्षमी विणावाट
એક તિથિ અને બે તિથિ વચ્ચેના વિવાદનો | કરી હતી, પણ આનંદસાગરજી મહારાજે બધાથી જુદા ઈતિહાસ વાંચીને રખે કોઈ એમ માની લે કે એક તિથિ | પડી પેટલાદમાં ત્રીજની સંવત્સરી કરી હતી અને કરાવી પક્ષમાં તપાગચ્છના જેટલા સમુદાયો સમ્મિલિત છે, એ | હતી. નવ વર્ષ પછી ફરી ચંડાંશચંડુ પંચાંગમાં ભાદરવા બધા જ તિથિપ્રશ્ન એક જ સરખી માન્યતા ધરાવે છે અને |
સુદ પાંચમનો ક્ષય આવ્યો ત્યારે પંન્યાસ ગંભીરવિજયજીએ તેમની વચ્ચે ક્યારે ય વિસંવાદ થયો જ નથી. હકીકતમાં |
અગાઉ જેમ ચોથે સંવત્સરી કરી અને એકલા સાગરજી એક તિથિ પક્ષમાં શાસનસમ્રાટ નેમિસૂરીશ્વરજી મહારાજના |
મહારાજે ત્રીજની સંવત્સરી કપડવંજમાં કરી હતી. આ સમુદાય અને આગમોદ્ધારક સાગરાનંદસૂરીશ્વરજી
જ ઘટનાનું પુનરાવર્તન સંવત ૧૯૮૯માં પણ થયું હતું. મહારાજના સમુદાય વચ્ચે એટલા બધા મતભેદો છે કે
સંવત ૧૯૯૨માં પહેલ વહેલી વખત ચંડાશુગંડુ તેમની સંવત્સરીમાં એક તિથિ - બે તિથિ કરતાં પણ
પંચાંગમાં ભાદરવા સુદ પાંચમની વૃદ્ધિ આવી. આ પહેલાં વધુ વખત ભેદ આવ્યા છે. શાસનસમ્રાટ અને | લગભગ ૧૦૦ વર્ષનાં પંચાંગમાં ક્યારેય ભાદરવા સુદ આગમોદ્વારકના સમુદાયો વચ્ચે તડજોડ કરાવવાના અનેક |
પાંચમની વૃદ્ધિનો પ્રસંગ નોંધાયો નહોતો, એટલે આવા પ્રયાસો ભૂતકાળમાં થયા છે અને ભાંગી પડ્યા છે. તેમ
પ્રસંગે સંવત્સરી ક્યારે કરવી, તે વિશે કોઈ સ્પષ્ટ છતાં તેમને પરાણે પણ એક સૂત્રે બાંધી રાખતું કોઈ અનુભવજ્ઞાન પૂજનીય પુરુષો પાસે નહોતું. ઈતિહાસવિદોના પરિબળ હોય તો તે બે તિથિ પક્ષનો ડર અને તેમના | કહેવા પ્રમાણે આ પહેલા ચંડાશચંડુ પંચાંગમાં સંવત પ્રત્યેની ધિક્કારભાવના છે.
૧૬૨૧ - ૧૬૨૭ - ૧૬૪૭ - ૧૬૫૩ અને ૧૭૭૯માં શાસનસમ્રાટ નેમિસૂરીશ્વરજી મહારાજ અને
બે ભાદરવા સુદ પાંચમ આવી હતી, પણ ત્યારે તો પૂનમ આગમોઢારક સાગરાનંદસૂરીશ્વરજી મહારાજના સમુદાયો
- અમાસની વૃદ્ધિએ તેરસની વૃદ્ધિ કરવાની પ્રથા વચ્ચે પહેલવહેલું ઘર્ષણ છેક સંવત ૧૯૫૨ની સાલમાં
અસ્તિત્વમાં નહોતી, જેને કારણે સંવત્સરી ઉદિત ચોથના થયું, જ્યારે એક તિથિ અથવા બે તિથિ પક્ષનો જન્મ
જ થઈ હશે, તેમ માની શકાય. સંવત ૧૭૭૯ પછી પણ નહોતો થયો. આ વર્ષે ચંડાંશચંડુ પંચાંગમાં ભાદરવા | લગભગ સવા બસો વર્ષે ભાદરવા સુદ પાંચમની વૃદ્ધિનો સુદ પાંચમનો ક્ષય હતો. યુવાન મુનિશ્રી આનંદસાગરજીએ
| પ્રસંગ આવતો હતો. એ સમયે પંન્યાસશ્રી તો સંઘના મોવડીઓની પરવા કર્યા વિના કે તેમની સાથે |
ગંભીરવિજયજીનો કાળધર્મ થઈ ગયો હતો અને તેમના સલાહમસલત કર્યા વિના પાંચમના ક્ષયે ત્રીજનો ક્ષય કરી | ગુરુભાઈ નેમિસૂરીશ્વરજી મહારાજનો સૂર્ય તપી રહ્યો ગુરુવારની સંવત્સરી જાહેર કરી દીધી, પણ મુનિશ્રી હતો. નેમવિજયજીના વડીલ ગુરુબંધુ પંન્યાસશ્રી ગંભીરવિજયજીએ
ચંડાશચંડુ પંચાંગમાં પાંચમની વૃદ્ધિ જોઈ સાગરજી તેમને પડકારી ભાદરવા સુદ ચોથની શુક્રવારની જ | મહારાજે તો ત્રીજની વૃદ્ધિ કરી રવિવારે સંવત્સરી સંવત્સરી કરવાની સકળ સંઘને આજ્ઞા કરી હતી. તેમાં | કરવાની જાહેરાત કરી દીધી. આ બાજુ આચાર્યશ્રી સ્વ. આત્મારામજી મહારાજની ચોથની શુક્રવારની સંવત્સરી | નેમિસૂરીશ્વરજીનો મત તેમના કરતા ભિન્ન હતો. ભાદરવા જ કરવાની હિમાયત થતાં સકળ સંઘે ચોથની સંવત્સરી | સુદ પાંચમ પર્વતિથિ છે, એટલે તેની વૃદ્ધિ કરવી ન
= પર્વતિથિના સત્યની શોધમાં તે ૪૦ ==
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001780 |
| Book Title | Parvatithina Satyani Shodhma |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Sanjay Kantilal Vora |
| Publisher | Vitan Prakashan Thane |
| Publication Year | 1999 |
| Total Pages | 76 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Tithi, Jyotish, & Principle |
| File Size | 9 MB |