________________
܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀
બારણાશુદ્ધિાથોથકે પહેલીયl8 રાતા પવીત્રીવત્સરી
તીર્થકર ભગવાન મહાવીરદેવના શાસનમાં તેમની | ૫૦ મે દિવસે જ એટલે કે ભાદરવા સુદ ચોથે જ સંવત્સરીની ઉપસ્થિતિમાં વર્ષાઋતુનો એક માસ અને વીસ રાત્રિઓ
આરાધના થઈ, જે આજ સુધી ચાલુ છે. તપાગચ્છના વીતે તે પછી પર્યુષણા એટલે કે સંવત્સરીની આરાધના
તમામ આચાર્યો એકમતે આ ભાદરવા સુદ ચોથની સંવત્સરી કરવામાં આવતી. એ સમયે વર્ષાઋતુનો આરંભ અષાઢ
સ્વીકારે છે. એ બાબતમાં કોઈ જ મતભેદ નથી. સુદ પૂનમે ગણવામાં આવતો અષાઢ સુદ પૂનમ પછી
આપણે અગાઉ જોયું તેમ તપાગચ્છમાં ઉદયતિથિએ ભાદરવા સુદ પાંચમ આવે છે. તે પચાસમો દિવસ
જ આરાધના કરવાનું અત્યંત સ્પષ્ટ વિધાન છે. જો ગણાય છે. કલ્પસૂત્ર નામના પવિત્ર આગમ ગ્રંથનો પાઠ
ઉદયતિથિની ક્ષયવૃદ્ધિ હોય તો જ ઉમાસ્વાતિ મહારાજના
પ્રઘોષનો ઉપયોગ કરી તે પર્વતિથિની આરાધનાની વ્યવસ્થા એમ કહે છે કે ભાદરવા સુદ પાંચમની રાત્રિ પહેલાં પણ
કરવાની હોય છે. ઉદયતિથિને પ્રમાણ નહિ ગણનારને સંવત્સરી કરી શકાય, પણ તે રાત્રિ (ભાદરવા સુદ પાંચમની રાત્રિ) ઉલ્લંઘન કરવી ન કલ્પ, અર્થાત્ તે
આજ્ઞાભંગ, અનવસ્થા, મિથ્યાત્વ અને વિરાધના એ ચાર રાત્રિ પછી સંવત્સરી પ્રતિક્રમણ કરી શકાય નહિ. . !
મહાદોષ લાગે છે, એ પણ આપણે જોયું. હવે સંવત ભગવાન મહાવીર સ્વામીના નિર્વાણ પછી આશરે
૨૦૫૫ની સાલમાં તપાગચ્છમાન્ય જન્મભૂમિ પંચાંગમાં દસમાં સૈકામાં કાલિકસૂરિ નામના યુગપ્રધાન આચાર્ય
ભાદરવા સુદ ત્રીજ, ચોથ, પાંચમ વગેરે ક્યારે આવે છે, થઈ ગયા. તેઓ પ્રતિષ્ઠાનપુર નગરમાં ચાતુર્માસ
તેનું અત્યંત સૂક્ષ્મ અને સચોટ નિરીક્ષણ આપણે બિલોરી બિરાજમાન હતા. એ વર્ષે ભાદરવા સુદ પાંચમે નગરમાં
કાચ લઈ કરીએ. ભવ્ય ઈન્દ્રોત્સવ હતો, જેને કારણે રાજાએ આચાર્ય
તિથિ
પ્રારંભ પૂર્ણાહુતિ ભગવંતને વિનંતી કરી કે આ વર્ષની સંવત્સરી આપ એક ભાદરવા સુદ-૩ રવિવાર
સોમવાર દિવસ મોડી કરો, જેથી નગરજનો ઈન્દ્રોત્સવમાં ભાગ
તા. ૧૨-૯-૯૯ તા. ૧૩-૯-૯૯ લઈ શકે. આચાર્ય મહારાજે વિચાર્યું કે કલ્પસૂત્રના વચન
પરોઢિયે પરોઢિયે પ્રમાણે ભાદરવા સુદ પાંચમની રાત્રિનું ઉલ્લંઘન કરી ન
૩.૩૪ કલાકે ૩.૩૪ કલાકે શકાય માટે સંવત્સરી એક દિવસ મોડી કરી શકાય જ
સૂર્યોદય સૂર્યોદય નહિ, પણ એક દિવસ વહેંલી, એટલે કે ચોથની સંવત્સરી
સવારે ૬.૨૭ કલાકે સવારે ૬.૨૭ કલાકે કરવામાં કોઈ શાસ્ત્રબાધ આવતો નથી. આ કારણે ભાદરવા સુદ- સોમવાર મંગળવાર તેમણે સકળ સંઘની સંવત્સરી ભાદરવા સુદ ચોથના કરાવી.
તા. ૧૩-૯-૯૯ તા. ૧૪-૯-૯૯ સંવત્સરીથી બરાબર ૭૦ રાત્રિ પછી ચોમાસી આવે, એ
પરોઢિયે પરોઢિયે કારણે કારતક સુદ પૂનમની ચોમાસી ચૌદશ થઈ, ફાગણ
૪.૨૩ કલાકે ૫.૪૬ કલાકે સુદ પૂનમની ચોમાસી ચૌદશની થઈ અને અષાઢ સુદ પૂનમની ચોમાસી પણ ચૌદશે થઈ. આ રીતે તે પછીના
સૂર્યોદય સૂર્યોદય વર્ષે પણ અષાઢ સુદ ચૌદશની એટલે કે ચોમાસા પછી
સવારે ૬.૨૭ કલાકે સવારે ૬.૨૭
Jain
= પર્વતિથિના સત્યની શોધમાંy D ૧૩