SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 551
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ ४७६ वज्जालग्ग वह हिंसा छोड़कर धार्मिक बन गया है। इस सन्दर्भ को ध्यान में रख कर गाथा के पूर्वार्ध की निम्नलिखित वैकल्पिक छाया भी करनी होगी : ओ स्वपिति विरलानच्छलुलिताधार्मिक कुन्तलकलापः । प्राकृत 'अधम्म' ( अधर्म ) शब्द में मतुवर्थक इल्ल प्रत्यय जोड़ने पर 'अधम्मिल्ल' शब्द बनता है। सन्धि में 'लुलिय' के अन्त्य अकार का लोप हो जाने पर 'लुलियधम्मिल्ल' हो जायगा। अर्थ होगा-अधर्मवान् या अधार्मिक । यहाँ 'कुंतलकलाव' का अर्थ भी भिन्न हो जायगा कुंतल - प्रास कलाव ( कलाप) = तूणीर या बाण । 'ओ' पश्चत्ताप का द्योतक है । समास-(धार्मिक-पक्ष ) लुलिया इतस्ततः विकीर्णाः विल्लरविल्ला किञ्चिन्मलिना अवम्मिल्ला अधर्मवन्तः ( हिंसासाधनत्वात् ) कुन्ताः प्रासाः कलावा ( कलापाः ) तूणीरा या जस्स ! ( शृंगार-पक्ष )-विरले कोमले (विलक्षणे वा) स्वच्छे च धम्मिल्ले केशपाशे लुलितो विकीर्णो मिलितो वा कुन्तलानां केशानां कलापः समूहो यस्य । मूल में लुलिय का पूर्व निपात हो गया है। गाथार्थ-( धार्मिक-पक्ष ) ओः जिसके किंचित् अस्वच्छ (प्रयोगाभाव से ) पापपूर्ण ( अधम्मिल्ल ) प्रास और तूणीर इधर-उधर अस्तव्यस्त पड़े हैं, वह मेरा पुत्र सो रहा है। वणिक् अन्यत्र जाओ, मेरे पास मुक्ताफल कहाँ ? यहां अधर्मवान् शस्त्रसमुदाय का अस्तव्यस्त पड़ा रहना-यह सूचित करता है कि आखेटक की उनमें अब रुचि नहीं है । शस्त्रों के प्रति उपेक्षाभाव उसकी धार्मिकता की अभिव्यक्ति करता है । शृंगार-पक्ष-ओः मेरा पुत्र सो रहा है। उसके बालों की लटें प्रिया के कोमल एवं स्वच्छ केश-पाश में मिश्रित हो गई हैं। वणिक् अन्यत्र जाओ, हमारे पास मुक्ताफल कहाँ ! उपर्युक्त अर्थों में एक वाच्य है, दूसरा व्यंग्य । २१४४५-अच्छउ ता करिवहणं तुह तणुओ धणुहरं समुल्लिहइ । थोर-थिरथणहराणं कि अम्ह माहप्पं ॥१०॥ Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001736
Book TitleVajjalaggam
Original Sutra AuthorN/A
AuthorJayvallabh, Vishwanath Pathak
PublisherParshwanath Vidyapith
Publication Year1984
Total Pages590
LanguagePrakrit, Hindi, Sanskrit
ClassificationBook_Devnagari & Literature
File Size8 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy