________________
५७०)
महापुराण
(४४-१५३
निजिताशनिनिर्घोषजयज्याधोषभीलुकाः । चापसायकचेतांसि प्राक्षिपन्सह शत्रवः ॥ १५३ चापमाकर्णमाकृष्य ज्यानिवेशितसायकः । लघुसन्धानमोक्षः सोऽवक्ष्यविध्यन्निव क्षणम् ॥ १५४ न मध्ये न शरीरेष दृष्टास्तद्योजिताः शराः। दृष्टास्ते केवलं भूमौ सवणाः पतिताः परे ॥ १५५ निमीलयन्तश्च©षि ज्वलयन्तः शिलीमुखाः । मुखानि ककुभां वः खादुल्कालीव भीषणाः ॥ १५६ तिर्यग्गोष्फणपाषाणरदृष्ट्वाज्यजिराबहिः । पतितान्खचरानूचुः सतनून्स्वर्गतान् जडाः ॥ १५७ शरसंग्णविद्याधुन्मुकुटेभ्योऽगलन्सुरैः । मणयो गुणगृार्वा जयस्योपायनीकृताः ॥ १५८ पतन्मृतखगान्वीतप्रियाभिः स्वाधवारिणा । वारिदानमिवाचर्य कृपामासादितो जयः ॥ १५९ अन्तकः समवर्तीति तद्वार्तव न चेत्तथा । कथं चक्रिसुतस्यैव बले प्रेताधिपो भवेत् ॥ १६०
ज्याने वज्राचा कडकडाट जिंकला आहे अशा जयकुमाराच्या धनुष्याच्या दोरीच्या टंकारापासून भ्यालेल्या शत्रूनी आपल्या हातात असलेल्या धनुष्यांचा व बाणांचा त्याग केला व अन्तःकरणाचाही त्याग केला. अर्थात् धनुष्य, बाण जसे त्यांच्या हातातून भयाने गळून पडले तसे त्यांचे मनही भीतीने घाबरले ॥ १५३ ॥
धनुष्य कानापर्यन्त ओढून दोरीला ज्याने बाण लावला आहे व वाण लावणे आणि सोडणे या क्रिया जो फार त्वरेने करीत आहे असा जयकुमार जणु बाण सोडीतच नाही असा क्षणपर्यन्त लोकांना दिसला ॥ १५४ ॥
या जयकुमाराने सोडलेले बाणा मध्ये लोकाना दिसत नव्हते व शरीरात घुसलेले पण दिसत नव्हते. शत्रु मात्र जखमी होऊन जमीनीवर पडलेले दिसत होते ॥ १५५ ॥
पाहणाऱ्यांच्या डोळ्याना दिपविणारे व सर्व दिशांची मुखे प्रकाशित करणारे अशा जयकुमाराच्या तेजस्वी बाणानी आकाशातून पडणाऱ्या ताऱ्याप्रमाणे दिशाना व्यापून टाकले ॥१५६॥
गोफणीपासून तिरपे दगड सुटत असल्यामुळे युद्धाच्या अंगणातून बाहेर पडलेल्या विद्याधराना युद्धभूमीत न पाहिल्यामुळे ते सदेह स्वर्गाला गेले असे मूढलोक बोलू लागले ॥ १५७ ॥
बाणानी जखमी झालेल्या विद्याधरांच्या मुकुटातून जे मणि गळले ते जणु गुणग्राहक देवानी जयकुमाराला भेट म्हणून दिल्याप्रमाणे शोभले ॥ १५८ ॥
आकाशातून खाली जमीनीवर पडून मरण पावलेल्या विद्याधरांना अनुसरणा-या त्यांच्या स्त्रियांनी स्वतःच्या अश्रुजलानी जणु जलदान करून जयकुमाराच्या मनात त्यानी दया उत्पन्न केली ॥ १५९ ॥
अन्तक- यम हा समवर्ती - समदृष्टीने वागणारा आहे असे जे म्हटले जाते ती वार्तागप्पा आहे, ती जर गप्पा नसती तर चक्रवर्तीच्या सुताच्या- अर्ककोर्तीच्या बलांत-सेनेमध्येच प्रेतांचा राजा का झाला असता ? अर्थात् अर्ककीर्तीच्या सेनेचे लोकच का अधिक मरण पावले असते ? ॥ १६० ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org