SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 203
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ १६४ पुरुदेवचम्पूप्रबन्धे ६५४ ) बिम्बाधरि ! तव कन्तुककञ्चकनयनं धीरतरधीः नयनयनो धनतानघः सरसः तव पतिश्च कल्याणगुणोज्ज्वलतया परस्परं समाना कदाचिदपि वर्णविपर्यासं न सहन्ते इति । ६५५ ) इत्यादिभिः स्फुटचमत्कृतिभिर्वचोभि वीजनेन सहितं परिचर्यमाणा। सा निर्भरप्रथितगर्भभरालसाङ्गी पत्या समं प्रमदवारिनिधी ममज्ज ॥३७॥ तथाभूत इति अवमधुरसो निन्दितस्वादयुक्तो बभूव । इतीत्थं सम्यग् अभिहितं कथितम् । इत्येवमभिनन्य प्रशस्य काचिद् देवो एवमित्थम् ऊचे जगाद । $५४ ) बिम्बाधरोति-बिम्बमिवाधरो यस्यास्तत्संबुद्धी हे बिम्बाधरि ! हे रक्तदशनच्छदे ! तव भवत्याः कन्तुरेव कन्तुकः कामः कन्तुकश्च, कञ्चुकश्च स्तनवस्त्रं च, १० नयनं च नेत्रं च, इत्येषां समाहारः कन्तुककञ्चुकनयनम्, धीरतरा गम्भीरतरा चासो धीश्च बुद्धिश्च इति धोरतरधीः, नयस्य नीतेः नयनः प्रापको नयनयनः, घनतानघः धनं कांस्यतालादिवाद्यं तस्य तान: समहस्तस्य घो ध्वनिः शब्द इत्यर्थः 'धनं स्यात्कांस्यतालादिवाद्य मध्यमताण्डवे', 'घो घण्टायां च घा घाते किङ्किण्यां स्त्रीध्वनौ तु घः' इत्युभयत्र विश्वलोचनः । स रसः-स प्रसिद्धः रसः तव पतिश्च वल्लभश्च पतिपक्षे उपरितनशब्दानां व्याख्यानमित्थं कन्तुककञ्चुकनयनं कन्तुककञ्चुकः कामाच्छादकं यत् नयनं तपम, १५ धीरतरधीः धोरतरा गम्भीरतरा धीर्यस्य सः, नयनयनो नयो नीतिरेव नयनं यस्य सः, घनतानघ. घनतया दृढतया अनघो निष्पापः, सरसः सस्नेहः कल्याणगुणैः स्वर्णसूत्रैरुज्ज्वलतया देदीप्यमानतया कञ्चुकपक्ष, पतिपक्षे कल्याणगुणः श्रेयस्करगुणरुज्ज्वलतया शोभिततया परस्पर मिथः समानाः सदृशाः कदाचित जातचित वर्णविपर्यासं वर्णस्य रूपस्य वर्णानामक्षराणां वा विपर्यासं विपरीतभावं पतिपक्षे वर्णानां ब्राह्मणादीनां विपर्यासं वैपरीत्यं न सहन्ते इति । ६५५) इत्यादिभिरिति-इत्यादिभिः पर्वोक्तप्रकारैः स्प २० चमत्कृतियेष तैः स्पष्टचमत्कारयुक्तैः वचोभिः वचनैः सहितं यथा स्यात्तथा देवीजनेन सूरीसमहेन परिचर्यमाणा सेव्यमाना निर्भरेण प्रथितगर्भभरेण प्रसिद्धगर्भभारणालसमङ्गं यस्यास्तथाभूता सा मरुदेवी पत्या प्राणनाथेन समं प्रमदवारिनिधी हर्षपारावारे ममज्ज निमग्नाभूत् । रूपकालंकारः । वसन्ततिलका वृत्तम् ॥३७।। और मधुरस अवमधुरस हो गया यह तुमने ठीक कहा', इस तरह उसकी प्रशंसा कर कोई देवी इस प्रकार कहने लगी। 8५४) बिम्बाधरीति-हे बिम्बके समान लाल होंठोंवाली! २५ तुम्हारा कन्तुक-काम, कंचुक-चोली, नयन-नेत्र, तुम्हारी धीरतरधी--अत्यन्तगंभीर बुद्धि, तुम्हारा नयनयन--नीतिनिर्दष्टा, तुम्हारा घनतानघ--कांस्यताल आदि वाद्यसमूहका शब्द और तुम्हारा सरस वह स्नेह तथा उक्त विशेषणोंसे विशिष्ट अर्थात् कामको रोकनेवाले नयनस्वरूप, गंभीर बुद्धिसे युक्त, नोतिरूपी नेत्रसे मुक्त, कोमलतासे निष्पाप एवं स्नेहसे युक्त तुम्हारा पति, कल्याण सूत्र-स्वर्णकी लड़ी ( पक्ष में कल्याणकारी गुणों) से सुशोभित होने के ३० कारण परस्परमें समान होते हुए कभी भी वर्णविपर्यास-रूपका परिवर्तन, अक्षरोंका परि वर्तन और ब्राह्मणादिवोंकी विपरीत प्रवृत्तिको सहन नहीं करते। कन्तुक कंचुक आदि शब्द यदि विपरीत क्रमसे पढ़े जाते हैं तो भी उनका उच्चारण उसीरूप होता है। $ ५५) इत्यादिभिरिति-इस प्रकारके स्पष्ट चमत्कारोंसे युक्त वचनोंके साथ देवीजनोंके द्वारा जिसकी परिचर्या की जा रही थी तथा बहुत भारी प्रसिद्ध गर्भके भारसे जिसका शरीर अलसा रहा Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001712
Book TitlePurudev Champoo Prabandh
Original Sutra AuthorArhaddas
AuthorPannalal Jain
PublisherBharatiya Gyanpith
Publication Year1972
Total Pages476
LanguageSanskrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari, Story, & Literature
File Size12 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy