Parshvabhyuday

SR No.: 001704
Original Sutra Author: Jinsenacharya
Author: M G Kothari
Publisher: Gulabchand Hirachand Doshi
Total Pages: 844
Language: Sanskrit, English
Classification: Book_Devnagari, Literature, & Mythology
File Size: 16 MB

Page 695

(५६४)
is affixed to the word स्वपति under the rule 'पथ्यतिथिवसतिस्वपतेर्द'. स्वापतेयस्योष्मा स्वापतेयोधमा । सः प्रशस्तः नित्यं वा एषामस्तीति स्वापतेयोऽमवन्ति । प्रशंसायां नित्ययोगे वा मतुः। दारिद्यशीतकदंशजनितार्तिविकलानि धनजनितसुखसाधनसम्पन्नानीत्यर्थः । सर्वकामाभितृप्ताः - who have all their longings fulfilled. सो च ते कामाः अभिलाषाश्च सर्वकामाः। अभितृप्ताः सर्वकामाः येषा ते। वाहितामयादित्वात्समासः । सितमणिमयानि - built up with crystal or moon-stones. सितमणिः - (1) a crystal; (2)a moon-stone.
Stanza.110 - ज्योत्स्नाविमलिततलानि - with their surfaces whitened by moon-light. ज्योत्स्नया कौमुद्या विमालतानि शुक्लीकृतानि ज्योत्स्नाविमलितानि । ज्योत्स्नाविमलितानि तलानि पृष्ठप्रदेशाः येषा तानि। हरिमणिमयानि - covered with pavements of sapphires. हरिमाणिः - नीलमणिः - a sapphire. आसवामोदवन्ति - giving enlivening pleasure (or emitting fragrance of liquor). आसुवति उत्तेजयति इति आसवः । उत्तेजनाश्च ते आमोदाः सुगन्धिद्रव्याणि च भासवामोदाः। यद्वा आसवामोदः मद्यसौगन्ध्यम् । सोऽस्त्येषामित्यासवामोदवन्ति । 'सुगन्धिमुदि वामोदः' इति विश्वलोचरे । ज्योतिश्छायाकुसुमरचनानि - decorated with flowers in the form of reflected luminaries. ज्योतिषी ग्रहनक्षत्रप्रकीर्णकतारकाणां छायाः प्रतिबिम्बानि ज्योतिश्छायाः। ज्योतिस्तारामिभाज्वालाहपुत्रार्याध्वरात्मसु' इति वैजयन्ती । छाया स्यादातपाभावे सत्कान्त्युत्कोचकान्तिषु । प्रतिबिम्बेऽकान्तायो तथा पङ्क्तौ च पालने' इति विश्वलोचने । ज्योतिश्छाया एवं कुसुमरचनानि यत्र । कुसुमानां रचनानि रचनाः वा कुसुमरचनानि कुसुमरचनाः वा कुट्टिमानि - pavements.. पूर्णकामाः - (1) with passions intensified, having passions strongly excited (2) having their passion fully satisfied. पूर्ण: बलवान् कामः सुरतक्रीडाभिलाषः येषां ते । यद्वा सुरतक्रीडाभिलाषेण पूर्णाः इत्यर्थः । वाहितामयादित्वात्समासः । उत्तमस्त्रीसहायाः - associated with most beautiful ladies, उत्तमाश्च ताः स्त्रियश्च उत्तमस्त्रियः । ताः सहायाः येषां ते उत्तमस्त्रीसहायाः । रंरम्यन्ते - (I) have sexual enjoyment very much; (2) short very much. This is a frequentative form derived from the root. रम.
stanza 111-लोलापाङ्गाः - (1) with the corners of their eyes manifesting passion; (2) with the corners of their eyes vacillaking. लोलाः सतृष्णाः चलाः वा अपाङ्गाः नेत्रान्ताः यास ताः। 'लोला