Parshvabhyuday

SR No.: 001704
Original Sutra Author: Jinsenacharya
Author: M G Kothari
Publisher: Gulabchand Hirachand Doshi
Total Pages: 844
Language: Sanskrit, English
Classification: Book_Devnagari, Literature, & Mythology
File Size: 16 MB

Page 682

(५५१) lightnings shining in the clouds assembling in the sky in the rainy season. सेन्द्रचापम् - having rainbows; इन्द्रचापेन इन्द्रधनुषा सहितः सेन्द्रचापः। तम् । सचित्राः - possessing multicoloured pictures. सह चित्रैः सचित्राः । The palatial buildings, possessing multicoloured pictures, always diplay monsoon in the city like the multicoloured rain-bow. The multicoloured pictures painted on the walls of the palatial buildings are compared with the multicoloured rainbows. प्रोद्यद्देवद्रुमपरिसरधूपधूमानुबन्धाः - having rising columns of smoke of incense coming out of the groves of Fine trees and spreading on all sides. देवद्रुमाः देवदारु. द्रुमाः। तेभ्यः परितः सर्वतः सरन् निर्गच्छन् देवद्रुमपरिसरन् । स चासौ धूपधूमश्च । तस्य अनुबन्धाः आनुपूर्व्यः राजयः वा। प्रोद्यन्तः उद्गच्छन्तः देवद्रुमपरिसरधूपधूमानुबन्धाः येभ्यः ते। प्रासादपरिसरोद्धृतदेवगुमाणामत्र ग्रहणं लक्षणया कर्तव्यं, प्रासादामे द्रुपोत्पत्त्यसम्भवात् ।
Stanza 86- केकारवमुखरितान् - noisy with their craklings. केकाः एव आरवाः ध्वनयः केकारवाः । तैः मुखरितान् मुखरीकृतान् । वाचालितानित्यर्थः । उद्यत्करुणविरुतान् - giving out notes exciting pity. करुणानि करुणाजनकानि च तानि विरुतानि कूजितानि च करुणविरुतानि । उद्यन्ति करुणविरुतानि येभ्यः ते उद्यत्करुणविरुताः। तान् । म्लानयन्तः - distressings 'rendering afflicted by strokes of grief. म्लानान् दुःखितान् कुवाणाः । स्निग्धपर्जन्यघोषम् - a noise or sound resembling the deep thundering of clonds. स्निग्धः गम्भीरः पर्जन्यः मेघध्वनिः स्निग्धपर्जन्यः। 'पर्जन्यो वासवे मेघध्वनौ च ध्वनदम्बुदे' इति विश्वलोचने। स्निग्धपर्जन्यः इव स्निग्धपर्जन्यः । स्निग्धपर्जन्यश्चासौ घोषः ध्वनिश्च स्निग्धपर्जन्यघोषः । तम्। अकाले - in all the seasons other than the monsoon. विदधतितराम् - make exceedingly.
Stanza 87- आकर्णिम् - scattered in all directions. आ समन्तात् कीर्णः प्रसृतः आकर्णिः। तम्। घनानामोघम् । वितशिखराः - having (their) uppermost parts expansive. विततानि विस्तृतानि शिखराणि अग्रभागाः येषां ते सौधाभोगाः । 'विततं तु मतं व्याते विस्तृतेऽत्यभिधेयवत्' इति विश्वलोचने । शिखरम् - top. मन्द्रघोषम् - giving out deep thunders. मन्द्रः गम्भीरः घोषः गर्जितध्वनिः यस्य सः मेघौघः। तम् । 'घोषः कांस्येऽम्बुध्वनौ ।