Parshvabhyuday

SR No.: 001704
Original Sutra Author: Jinsenacharya
Author: M G Kothari
Publisher: Gulabchand Hirachand Doshi
Total Pages: 844
Language: Sanskrit, English
Classification: Book_Devnagari, Literature, & Mythology
File Size: 16 MB

Page 588

(४५७)
नीलाञ्जनं । तस्य आभेवाभा प्रभा यस्य सः। त्वत्पयोबिन्दुपातप्रीतिस्निग्धैः - full of affection felt through the pleasure enjoyed by them owing to the discharge of the drops of your water. तव पयः त्वत्पयः। त्वत्पयसः बिन्दवः पृषन्ति त्वत्पयोविन्दवः । तेषां पातैः सञ्जनितया प्रीत्या पातानां प्रीत्या वा स्निग्धाः आविर्भूतस्नेहा । तैः।
Stanza 68- सद्यःसीरोत्कषणसुरभिक्षेत्रं - where the fields, being ploughed very recently ( by means of ploughs ), emit fragrance. सीरः - हलफालः - ploughshare. सद्यः प्रत्यग्रं सीरेण हलफालेन उत्कषणं कर्षणं सद्यःसीरोत्कषणम् । तेन सुरभीणि जनितसौरभाणि क्षेत्राणि केदाराणि यत्र तत् । मालं - elevated ground.
Stanza 64-दीर्घकालं - for a long time; since very long. प्रत्या. वृत्तस्वविषयरतः - (1) from whom the desire for enjoying tho objects has disappeared; (2) to whom the desire for enjoying the objects of sense-organs has returned (i. e. in whom the desire for enjoying the objects of senses has made its appearance again.) प्रत्यावृत्ता दूरीभूता (धातूनामनेकार्थत्वात् ) विनष्टा, पुनः पादुर्भूता वा स्वस्थात्मीयस्य विषये देशे रतिः प्रेम स्वस्य वात्मनः विषयरतिः इद्रियविषयभोगाकाङ्क्षा यस्य सः । औत्सुक्यं- a strong desire. परिसरितं- beyond the river. This is an अव्यथीभाव compound under the rule 'पर्यपाबहिरञ्चः '. Here परि is used in the sense of 'abandonment'. दक्षिणाशा- southern direction. पेपीयस्व- पौनःपुन्येन भृशं वा पानं कुरु-drink deeply. लघुगतिः- possessing high speed. उत्तरेण- (1) leading to the north; (2) by the north (i. e. by the way running just in the northern direction.)
Stanza.65- बहुविलसितैः- possessing extra-ordinary brilliance or beauty. विलसित-विलास:- (1) brilliance; (2) beauty; (3) movement. 37177ifra:- assuming lustre or beauty. Fifa:- (1) loveliness, beauty; (2) lustre, brilliance. धुततटवनोपान्तदेशैः- shaking the skirts of the groves grown on the slopes. धुताः प्रकम्पिताः तटवनस्य उपान्तदेशाः समीपप्रदेशाः यैः । तैः । प्रत्युद्यातः- (1) risen from. seat as a mark of respect to greet or welcome; (2) risen bigh up. आसारप्रशमितवनोपद्रवं- one who has dispelled the distress of its forest .