Parshvabhyuday

SR No.: 001704
Original Sutra Author: Jinsenacharya
Author: M G Kothari
Publisher: Gulabchand Hirachand Doshi
Total Pages: 844
Language: Sanskrit, English
Classification: Book_Devnagari, Literature, & Mythology
File Size: 16 MB

Page 509

३७८
[पार्धाभ्युदये करुणार्टीकृतस्वान्तवृत्तिः भवति । यावत् प्रार्थनाचाटुकारैः आत्मानं ते चरणपतितं कर्तुं इच्छामि तावत् योगं मनाक् शिथिलय | _ 'भो भो' इत्यादि । भो भो हे ! नैतौ शब्दौ सकारान्तौ किन्त्वोकारान्तौं झिसज्ञौ । साधो योगीश्वर प्रसीद् प्रसन्नमनाः भव । मम दयां कुरु ममास्माकं वा दयस्व । मामस्मान्वा करुणाभाजनं विधेहि । दृष्टिं देहि मय्यस्मासु वा दृष्टिपातं विधेहि। साधुः योगी प्रायः भूयसा करुणार्टीकृतस्वान्तवृत्तिः अनुकम्पामृदूकृतान्तःकरणव्यापारः। करुणयाऽनुकम्पया आर्चीकृता मृद्कृता स्वान्तवृत्तिः अन्तःकरणव्यापारः यस्य येन वा सः । प्रागनार्दा सम्प्रति आर्द्रा सम्पद्यमाना क्रियते स्माऽऽ
कृता । 'कृभ्वस्तियोगेऽभूततद्भावे सम्पद्यकर्तरि चिः ' इति च्विः । अनुकम्पोपशमितान्तःकरणव्यापार इत्यर्थः । यावत् यावत्कालम् । चरणपतनकालावधीत्यर्थः । प्रार्थनाचाटुकारैः सुरतव्यापारार्थक्रियमाणप्रियवचनप्रयोगैः । क्रियते कारः। क्रियेत्यर्थः । ' मावे ' इति घञ् । चाटुः प्रियवचनं । चाटोः प्रियवचनस्य काराः क्रियाः चाटुकाराः प्रियवचनप्रयोगा इत्यर्थः । तैः । प्रार्थनायां सुरतयाच्च्यायां चाटुकाराः प्रियवचनप्रयोगाः । तैः । आत्मानं स्वं ते भवतो योगिनः चरणपतितं साष्टाङ्गप्रणतं । चरणयोः पतितं प्रणतं चरणपतितं । कतु विधातुं इच्छामि अभिलषामि । तावत् तावत्कालम् । चरणप्रणमनकालावधीत्यर्थः । योगं ध्यानं मनाक् ईषत् शिथिलय श्लथीकुरु ! त्यजतादित्यर्थः । साष्टाङ्गप्रणतिकालं यावद्ध्यानक्रियां विमुच्य मामस्मान्वा विलोकयेति भावः ।
Oh sage ! be pleased, have compassion upon me [ or us ], cast a momentary look ( at me or us ). Mostly, a sage is the very milk of compassion [ lit. Mostly, a sage has the activities of his mind rendered tender through compassion ]. Give up your meditation a little until I desire to make myself prostrate at your feet along with sweet words meant to request you for enjoyment.
त्वत्सादृश्यं मनसि गुणितं कामुकीनां मनोहृत
कामाबाधां लघयितुमथो द्रष्टुकामा विलिख्य । यावत्प्रीत्या किल बहुरसं नाथ पश्यामि कोष्ण
रस्पैस्तावन्मुहुरुपचितैष्टिरालुप्यते मे ॥ ३४॥ अन्वयः- अथो नाथ ! कामुकीनां मनोहृत् मनसि गुणितं त्वत्सादृश्य