Parshvabhyuday

SR No.: 001704
Original Sutra Author: Jinsenacharya
Author: M G Kothari
Publisher: Gulabchand Hirachand Doshi
Total Pages: 844
Language: Sanskrit, English
Classification: Book_Devnagari, Literature, & Mythology
File Size: 16 MB

Page 500

चतुर्थः सर्गः]
३६९ वृद्धिमान् समधिकतरोच्छासी । तेन । उच्छासः वृद्धिरस्त्यस्योच्छासी । 'अतोऽनेकाचः' इतीन्मत्वर्थे । ' एकाक्षरात्कृतो जातेः सप्तम्यां च न तौ (ठेनौ ) स्मृतौ ' [ पा. म. ५।२।११५] । मन्मथेन कामेन कामाभिलाषेण वा । 'मदनो मन्मथो भारः प्रद्युम्नो मीनकेतनः' इत्यमरः । अतिभूमि अतिक्रान्तमर्यादत्वं नीतः प्रापितः । उन्मादावस्थां प्रापय्य निर्लजावस्थां प्रापितः । आप्रणयदिवसाद्दाघीयसः कालस्य व्यतीतत्वात् कामाभिलाषस्य तीब्रतामितत्वादेष स्त्रीजनोऽह्रीको जातः इति शम्बरासुराभिसन्धिः । त्वदभिसरणात् बिभ्यत् त्वदभिसरणविषये भयाकुलः । त्वां प्रत्यभिसरणं त्वदभिसरणम् । तस्मात् बिभ्यत् शङ्कमानः । 'भीत्रार्थानां भयहेतुः' इति भयहेतोरपादानत्वाद् ‘अपादाने पञ्चमी' इति पञ्चमी । विवृद्धमदनावस्थया निर्लजतां प्रापितोऽपि भयाकुलत्वात्त्वामभिसर्तुं न शक्नोति । कान्तार्थ सङ्केतं यातु. कामया लजावद्भयमपि त्याज्यं, तत्यागे कृते सत्येव कान्तं प्रत्यभिसरणस्य सम्भवात्। तदुक्तं भरतेन -“हित्वा लजाभये :श्लिष्टा मदनेन मदेन च । अभिसारयते कान्तं सा भवेदभिसारिका ॥' उत्सुकः विलम्बितमसहमानः । 'कालासहनमौत्सुक्यं चेतस्तापत्त्वरादिकृत्' इत्यलङ्कारचिन्तामणौ । दूरवर्ती त्वत्समीपदेशादीषद्दरे वर्तमानः। भयाकुलत्वात्वदन्तिकमागन्तुमसमर्थत्वादीषद्दरे वर्तमानः इत्यर्थः । वैरिणा शत्रुभूतेन । 'समधिकतरोच्छासिनेत्यस्य वैरिणेत्यनेनान्वये समधिकतरमुच्छासयितुं वियोजयितुं शीलमस्येति समाधिकतरोच्छासी । तेन । ' शीलेऽजातौ णिन् ' इति णिन्' । विधिना देवेन रूद्धमार्गः प्रतिबद्धाध्वा । तत्समीपगमनमार्गस्य निष्प्रत्यूहत्वेपि विधिजनितभयाकुलितस्वान्तत्वात्तस्य स्त्रीजनस्य त्वत्समीपं गन्तुमसमर्थत्वात्प्रतिपन्थिदैवजनितप्रत्यूहत्वान्मार्गस्य विधिरुद्धत्वमभ्यूह्यम् । स्त्रीजनः समागता स्त्री । उष्णोच्यास विरहज्वरसन्तप्तत्वादुष्णोच्छ्रासं त्वां भवन्तं तैः स्वसंवेद्यैः सङ्कल्पैः मनोरथैः विशति निर्विशति । सङ्कल्पनिर्मितेन त्वया सङ्कल्पैरेव रतिसुखमनुभवतीति भावः । यद्वा स्त्रीजनः इत्यस्याङ्गनासङ्घात इत्यर्थो ग्राह्यः, मायामयस्य ललितललनासमूहस्य कमठचरशम्बरासुरेण कल्पितत्वात् ।
This young female [ or this concourse of young females ], baving its day of love-making merged into the long past, rendered shameless [ or insolent ) by passion intensified too much, fearing to meet you for apprehensive of coming in the nearest proximity to you], intolerant of delay, staying at a distance, with her path [ leading to you] blocked up by inimical fate, experiences you ( i. e. takes delight in cohabing
पार्वाभ्युदये...२४