Parshvabhyuday

SR No.: 001704
Original Sutra Author: Jinsenacharya
Author: M G Kothari
Publisher: Gulabchand Hirachand Doshi
Total Pages: 844
Language: Sanskrit, English
Classification: Book_Devnagari, Literature, & Mythology
File Size: 16 MB

Page 167

[ पार्श्वाभ्युदये
3
विदारणे चोपजापे च' इति विश्वलोचने । व्यतानीत् वितनोति स्म । अथो वाक्यारम्भे । 'अथाऽथो च शुभे प्रभे साकल्यारम्भसंशये । अनन्तरे ' इति विश्वलोचने । पूर्वबन्धो पूर्वभवभ्रातुः मे मम अन्तः मनसि यः स्नेहः यत् प्रेम त्वयि भवति तदा पूर्वभवकाले चिरं दीर्घकालं यावत् अभूत् भवति स्म तं स्नेहं त्वकृतः त्वया विहितः धिक्कारः तिरस्कारः । निकारः खलीकरणं वेत्यर्थः तिरयतितरां अत्यन्तं तिरस्करोति । निह्नुते इत्यर्थः । ' इयेन्मिङ्कझादामद्रव्ये ' इति मिङ 'तरप्तमपौ झः इति झान्तादाम् । सः स्नेहश्च अनुकूलः अप्रतिकूलः अनुरूपः इत्यर्थः । पवनः यथा वायुरिव त्वां भवन्तं हन्तुं धातयितुं अस्मान् नः । मामित्यर्थः । मन्दं मन्दं । अति मन्दं । शनैःशनैरित्यर्थः । नुदति प्रेरयति । कृतधिक्कारे त्वयि शीघ्रं हन्तव्येऽपि प्राग्भवीयः स्नेहः प्रतिबध्नन्नपि त्वननाय मां शनैः शनैः पवनवत् प्रेरयत्येवेति कमठचरयक्षाभिप्रायः ।
४४
Having said so, the demigod opened negotiations with and employed means of success against Him: The reproach brought upon me by you dispells the feelings of love for you cherished for a long time by me, your brother in the former birth. It ( that reproach ) slowly goads me into kitting you like the favourable wind.
तस्माद्योगं शिथिलय मुने देहि युद्धक्षणं मे दानादन्यन्न खलु सुकृतं देहिनां श्लाध्यमस्ति । शंसन्तीदं ननु वनगजा दानशीलास्तथाब्दा वामश्चायं नदति मधुरं चातकस्ते सगन्धः ॥ ३८ ॥
अन्वयः
तस्मात् (हे ) मुने ! योग शिथिलय; मे युद्धक्षणं देहि । दानात् अन्यत् देहिनां श्लाध्यं सुकृतं नास्ति खलु । इदं ननु दानशीलाः वनगजाः तथा ( तादृशाः ) अब्दाः शंसन्ति । ( यः ) मधुरं नदति (सः) अयं ते वामः सगन्धः चातकः च ( इदं शंसति ) ।
―――
तस्माद्योगमित्यादि । तस्मात् तस्मात् कारणात्। यस्मात् कारणात् त्वकृतः धिक्कारः त्वां हन्तुं मां प्रेरयति तस्मात् कारणादित्यर्थः । हे मुने भो साधो ! योगं स्वात्मरूपध्येयैकतानत्वं शिथिलय लथीकुरु । शिथिलं कुरु । परिहरेत्यर्थः । तत्करोति तदाचष्टे इति णिच् ' इति णिजन्तस्य धोर्लाङ रूपम् । ' मृदो ध्वर्थे णिज्बहुलं '
"