SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 64
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ कृत् प्रत्यय ] भाग १: व्याकरण [३९ हसिउं, हसेउं (हसित्वा )। हस+अ = हसिअ, हसेअ ( हसित्वा)। हस+ तूण - हसिऊण,-णं, हसेऊण,-णं ( हसित्वा ) । हस + तुआण - हसिउआण,-णं हसेउआण,-णं (हसित्वा )। हस-इत्ता - हसित्ता, हसेत्ता ( हसित्वा )। हस+इत्ताण - हसित्ताण,-णं, हसेत्ताण,-णं ( हसित्वा ) । गह+आय - गहाय ( गृहीत्वा )। संपेह+आए संपेहाए ( संप्रेक्ष्य )। आया+आए - आयाए ( आदाय )। तु और तूण के अन्य उदाहरण हो >होउं होऊण,-णं (भूत्वा), भण> भणिउं भणिऊण ( भणित्वा ), नम >नमिउं नमिऊण ( नमित्वा ), दा>दाउं दाऊण ( दत्वा ), कर>करिउं करिऊण ( कृत्वा ), पढ>पढिउं पढिऊण ( पठित्वा ), गच्छ >गच्छिउं गच्छिऊण (गत्वा), ठा>ठाउं ठाऊण (स्थित्वा), पा>पाउं पाऊण ( पीत्वा), लिह >लिहिउं लिहिऊण ( लिखित्वा )। तूण के अन्य उदाहरण—'तूण' प्रत्यय का विशेष रूप से प्रयोग होता है। अतः उसके कुछ अन्य उदाहरण हैं--पासिऊण ( देखकर ), इच्छिऊण ( इच्छाकर ), खेलिऊण ( खेलकर ), वंदिऊण ( वन्दनाकर ), भुजिऊण (भोजनकर), धाविऊण ( दौड़ कर ), णच्चिऊण ( नाचकर ), सयिऊण, सोऊण ( सोकर ), णेऊण ( ले जाकर ), खाऊण (खाकर ), लिहिऊण ( लिखकर ), पुच्छिऊण (पूंछकर ), कहिऊण ( कहकर ), दाऊण ( देकर ) आदि । ___ अनियमित सम्बन्धसूचक भूतकृवन्त-काउं काऊण ( कृत्वा ), घेतु घेत्तूण ( गृहीत्वा ), दट्ठ दळूण ( दृष्ट्वा ), भोत्तु भोत्तूण ( भुक्त्वा ), मोत्तु मोत्तूण ( मुक्त्वा ), वोत्तु वोत्तूण ( उक्त्वा ) आदि । ___ध्वनि परिवर्तन से बने भूतकृदन्त-सुत्ता ( सुप्त्वा ), बुज्झा ( बुद्ध्वा ), णच्चा नच्चा ( ज्ञात्वा ), आयाय ( आदाय ), गत्ता गच्चा (गत्वा ;, वंदित्ता ( वन्दित्वा ), आहच्च ( आहत्य ), समेच्च ( समेत्य ) आदि । [प्रेरणार्थक सम्बन्ध सूचक भूतकृदन्त-प्रेरणार्थक प्रत्यय जोड़ने के बाद तु, तूण आदि को जोड़ने से प्रेरणार्थक सम्बन्ध सूचक भूतकृदन्त के रूप बनते हैं। जैसे - भण+आवि = भणावि+तूण = भणाविऊण ( भाणयित्वा - कहलाकर ), कर+आवि - करावि+तूण-कराविऊण ( कारयित्वा = करवाकर )।] Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001669
Book TitlePrakrit Dipika
Original Sutra AuthorN/A
AuthorSudarshanlal Jain
PublisherParshwanath Vidyapith
Publication Year2005
Total Pages298
LanguageHindi, Sanskrit, Prakrit
ClassificationBook_Devnagari & Grammar
File Size13 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy