Panchvastukgranth Part 2

SR No.: 001651
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Author: Rajshekharsuri
Publisher: Arihant Aradhak Trust
Total Pages: 402
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Religion, & Principle
File Size: 8 MB

Page 270

पञ्चवस्तुके स्तवपरिज्ञा ]
[ ५६३
वृत्ति: - ' तथा वेद एव भणितं 'सामान्येन' उत्सर्गेण यथा 'न हिंस्याद् भूतानि', 'फलोद्देशात् पुनश्च हिंस्यात् तत्रैव' भणितम् 'अग्निहोत्रं जुहुयात् स्वर्गकाम' इतीति गाथार्थः ॥ १२९७ ॥ ता तस्स पमाणत्तेऽवि एत्थ णिअमेण होइ दोसोत्ति । फलसिद्धीऍवि सामण्णदोसविणिवारणाभावा ॥ १२९८ ॥
वृत्तिः- तत्तस्य प्रमाणत्वेऽपि वेदस्यात्र नियमेन - चोदनायां भवति दोष इति फलसिद्धावपि सत्यां, कुत इत्याह-सामान्यदोषनिवारणाभावात् - औत्सर्गिकवाक्यार्थदोषप्राप्तेरेवेति गाथार्थः॥ १२९८ ॥
તેમાં યુક્તિ કહે છે—
वेमां ४ उत्सर्गथी ह्युं छे न हिंस्याद् भूतानि = "लवोनी हिंसा न १२वी." इरी त्यां ४ ईसना उद्देशथी हिंसा रवी खेम अधुं छे. ४५ अग्निहोत्रं जुहुयात् स्वर्गकामः "स्वर्गनी ઈચ્છાવાળાએ અગ્નિમાં હોમ કરવો.’[૧૨૯૭] તેથી (વૈદિકોને) વેદવાક્ય પ્રમાણ હોવા છતાં અહીં (અગ્નિમાં હોમ કરવાની) પ્રેરણા કરવામાં નિયમા દોષ થાય. (અગ્નિમાં હોમ કરવાથી સ્વર્ગરૂપ) ફલની પ્રાપ્તિ થાય તો પણ દોષ લાગે જ. કારણ કે સામાન્ય દોષનું નિવારણ થયું નથી, અર્થાત્ નહિંસ્યાદ્ ભૂતાનિ એ ઉત્સર્ગવાક્યના અર્થમાં જણાવેલ હિંસારૂપ દોષની પ્રાપ્તિ અવશ્ય થાય.[૧૨૯૮] इहैव निदर्शनमाह-
जह विज्जगम्मि दाहं, ओहेण निसेहिउं पुणो भणिअं । गंडाइखयनिमित्तं, करिज्ज विहिणा तयं चेव ।। १२९९ ॥
वृत्ति:- 'यथा वैद्यके 'दाहम्' अग्निविकारं 'ओघेन' - उत्सर्गत 'निषिध्य' दुःखकरत्वेन 'पुनर्भणितं ' तत्रैव फलोद्देशेन 'गण्डादिक्षयनिमित्तं', व्याध्यपेक्षयेत्यर्थः, 'कुर्याद्विधिना 'तमेव' दाहमिति गाथार्थः ॥ १२९९ ॥
ततोऽवि कीरमाणे, ओहणिसेहुब्भवो तहिं दोसो ।
जाय फलसिद्धी अवि, एअं इत्थंपि विण्णेयं ॥। १३०० ॥
वृत्ति:- 'ततोऽपि ' वचनात् 'क्रियमाणेऽपि दाहे 'ओघनिषेधोद्भव' इत्यौत्सर्गिकनिषेधविषयः 'तत्र दोषो' - दुःखकरत्वलक्षणो जायते, 'फलसिद्धावपि' गण्डक्षयादिरूपायां सत्याम्, 'एवमत्रापि' - वेदे 'विज्ञेयं', चोदनातोऽपि प्रवृत्तस्य फलभावेऽप्युत्सर्गनिषेधविषयः दोष इति गाथार्थः ॥ १३०० ॥
આ વિષે જ દેષ્ટાંત કહે છે—
જેમકે વૈદ્યક શાસ્ત્રમાં દુઃખનું કારણ હોવાના કારણે દાહનો-બળતરાનો નિષેધ કર્યો છે. ફરી ત્યાં જ ફલના ઉદ્દેશથી ‘ગુમડા-ફોલ્લા આદિના ક્ષય માટે વિધિપૂર્વક દાહ કરવો' એમ કહ્યું છે. ૧. ગુમડા-ફોલ્લાને કાપે અને મલમ લગાડે એથી દાહ-બળતરા થાય.