Page Text
________________
वाग्भटालङ्कारः ज्ञानप्रमोदिकावृत्तिसमेतः
श्रीनाभेयाय नमः यस्यानेकगुणास्पदस्य सततं नामस्मृतेर्भावतो लभ्यन्ते भविकैः शिवैकरसिकैः चित्रेप्सिताः सम्पदः । नाभिक्ष्मापतिनन्दनं वृषधरं श्रीमद्युगादिप्रभु तं वन्दे निखिलान्तरायतिमिराहन्धिवं स्वर्णभम् ॥१॥ श्रीवर्धमानं जगत. पतिवरं सिद्धार्थभूपान्वयवार्द्धिकौस्तुभम् । नत्वा जिनं सौवगुरुक्रमाम्बुजं वागीश्वरीं चापि मतिप्रदायिनीम् ॥२॥ यद्वाग्भटाहूवः कविभूपतिर्व्यधात् श्रीवाग्भटालङ्कृतिशास्त्रमप्यहम् ।
तस्यैव वृत्ति विदधे समासतः स्वस्य स्मृतेर्बालविबोधनाय च ॥३॥ इह खलु प्रन्थारम्भे वाग्भट. श्रीवाहडदेवापरनामा कविराजोऽल्पधियामवबोधाय रुद्रटालङ्कारादिशाखसंक्षेपं समुद्धर्तुकामः शिष्टसमयपरिपालनाय विशिष्टशिष्टाचारानुमितवेदबोधितोपायताकं प्रारिप्सित. प्रतिबन्धकप्रत्यूहव्यूहविघातकं समुचितेष्टदेवतानमस्कारलक्षणं प्रेक्षावत्प्रवृत्त्यर्थ चाभिधेयादित्रयं व्याचिख्यासुर्भावमङ्गलमाह श्रियं दिशत्विति । ननु नमस्कारादिमङ्गलाचरणं फलमानाभावादनुचितमिति चेन्न । फलं तावदारब्धकर्मविषयकप्रत्यूहव्यूहापोह एवं वर्तते । न त्वभिमतकर्मसमाप्तिस्तत्र, मङ्गलस्योभयतो व्यभिचारात् । तस्मिन्सत्यपि कादम्बर्यादौ तदभावात्तद्विधानमन्तरेणापि प्रमत्तनास्तिकानुष्ठितकर्मसमाप्तेः प्रत्यूहापोहहेतुः । नैवम् । यावन्मङ्गलं तावत्प्रत्यूहाभावाभ्युपगमात, प्रत्यहापोहाभिलाषुकाणां ताहशशिष्टाचारानुमितवेदेन प्रत्यहापोहकामो नमस्कारादिरूपं मङ्गलामाचरेदित्येवंरूपेण प्रत्यहाभावामङ्गलयोः कार्यकारणभावावगमेन व्यभिचाराभावात् । आरब्धकर्मसमाप्तिस्तु विघ्नलक्षणप्रतिबन्धकध्वंसे सति लोकायगतस्वकारणादेव, यथा कारीरीक्रतुनावग्रहविनाशे वृष्टिः स्वहेतोरेव भवति । तद्वद्यत्र क्वचन कुतेऽपि मङ्गले समाप्त्यभावः तत्र प्राचीनविघ्नभूयस्त्वमङ्गलानन्तरोत्पन्न विघ्नान्तरलोकावगतकारणाभावलक्षण हेतुत्रसद्भावादिति मन्तव्यम् । यत्रापि च नमस्कारयतिरेकेण निर्विघ्नाभिमतकर्मसमाप्तिदश्यते, तत्र मानसप्रणिधानरूपोऽयमुपपद्यत एवेति । चिन्तामणौ तु विघ्नसंसर्गाभावश्च समाप्तिहेतुः । क्वचित् स्वतःसिद्धः, क्वचिन्मङ्गलसाध्य इत्यायुदाहृतवन्तो गनेशचरणाः। अत एव पङ्गपतिरेके गापि प्रमत्तानुष्ठितकर्मसमाप्तिश्च । जन्मान्तरानुवर्तमान
1 पर-पा.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001591 |
| Book Title | Gyanpramodika |
| Original Sutra Author | Gyanpramod Gani |
| Author | R S Betai, Dalsukh Malvania, Nagin J Shah |
| Publisher | L D Indology Ahmedabad |
| Publication Year | 1987 |
| Total Pages | 274 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & Literature |
| File Size | 11 MB |