Page Text
________________
ज्ञानप्रमोदगणिनिबद्धा
सखोनां यत्नाद्वारणं च ३ । अभिमतवस्तूनामुपप्लुतावपि गर्वादनादरः सापराधस्य च स्त्रक्चन्दनादिना संयमन ताडनं बियोक ४ । सौभाग्यगर्वात् स्मितादीनां सांकय किलकिचतम् ५। प्रियकथासु स्वाङ्गविजन्मणं कर्णकण्डूयनं मोट्टायतं ६ । सुरतसमये गाढपीडने कुचकचाधराद्यादानेऽमातेऽपि संमद । तदुक्तं "केशाधादिग्रहणे माद्यमानस्य मानसे दुःखिते च बाहे. कुप्येद्यत्र कुट्टामतं हि तत्' कुट्टमित ७। मसृणाङ्गविन्यासो ललितम् । भाषणावसरेऽपि व्याजमिषादजल्पनं विहतम् ९ । मदरागहर्षजनितो विपर्यासो विभ्रमः १० । इत्येते दश स्वाभाविकाः ।
कामकलादिप्रयोगे नि साध्वसत्वं प्रागल्भ्यं १ । अमर्षेाधवस्थास्वपि प्रश्रयः औदार्य २ । क्रोधादिष्वपि वचनादिसामालत्वं माधुर्य ३ । रूपयौवनलावण्यैः पुंभोगाद भवधितैः मन्दा मध्या तीना तनुच्छायापरिपाट्या शोभा ४ । कान्तिः ५ सेव । तोबा दीप्तिः ६ । अचापलाविकथनत्वे धीरत्वं ७ । इत्यमो सप्तायत्नजाः ।
दाबहावहेलाः । भ्रतारिकादीनां भूयान् विकारों हायः १ । अङ्गस्याल्पो विकारः स्वचित्तवृत्तिर्भाव. २ । तनोभूयिष्ठो विकारो हेला ३ । इत्येवंलक्षणास्त्रयोऽङ्गजाः ।
अलङ्कारा इत्थमेते विशांत सङ्ख्याका अप्युत्तमनायिकाया एत्र भवेयु., अपरासु रूपकान्तिमतोऽवप्यभावात् । एते शैशवे[s ?]स्फुटिताः, यौवने उद्रिक्ताः नरोक्ष्यन्ते, स्थाविरेऽन्तर्हिताः । नरस्यापि इमे स्युः, तथापि प्रमदानामेवतेऽलङ्कारा इति तन्निष्ठत्वेनेड्यन्ते । पुरुषेषूत्साह एव निखिलोत्तमोऽलङ्कारः ॥१२॥ परकीयां लक्षयति--
परकीयाऽप्यनूढैव वाच्यभेदोऽस्ति चानयोः ।
स्वयमप्यतिकामैका सख्यैवैका प्रियं वदेत् ॥१३॥ परकीया परनिम्यिन्यपि अनूढेव प्रागुदिताऽपरिणीतकन्यैव भवेत् । परमनयोरनूढापरिणीतकन्ययोर्वाच्यभेदो भाणतव्यांवशेषो वर्तते । यथा----
अनूढाऽपरिणोतेत्र कन्या परकीयाsiप परिणयनादनन्तरमेव सयवा १, विधवा वाऽविधाऽपि केनचिदभ्युपगता २, तदन्या ३ चेनि त्र वधाऽपि परकीया विभेदा । तस्याः सङ्घटनापायमाचष्टे । स्वयं आत्मना, एका काचन अत्याधिक्येन कामः कन्दर्पो यस्याः माऽतिकामा मन्मथोन्मत्ता सती, स्वयं स्वेन, प्रियं चेतः आकूतं, वदेद् बोधयेत् नायकाय । यथा --
" गोष्ठेषु तिष्ठति पतिः बधिरा ननान्दा नेत्रदयर, न च पाटवस्त यातु ।'
इत्थं निशम्य तरुणी कुच कुम्भसीम्नि रोमाचकचुकमुचित मानतान ।।१ [र म ३० इतरा एका सख्या सखीवक्त्रेणा भोप्सितं व्यक्तीकुर्वीत । यथा
अन्ने अरुई अरइ जुगवंजायाई सा माणइमहं । दोस न सुटय नन्दर एहे तुम्हं तच्छवडियरिउ ||२|
41. 'कीया...अनूदेव' - इद' पा. पुस्तके नाम ।
ततु अ.शे. २०.४ तृतीय चरणम् ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001591 |
| Book Title | Gyanpramodika |
| Original Sutra Author | Gyanpramod Gani |
| Author | R S Betai, Dalsukh Malvania, Nagin J Shah |
| Publisher | L D Indology Ahmedabad |
| Publication Year | 1987 |
| Total Pages | 274 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & Literature |
| File Size | 11 MB |