________________
२२६
५
१०
१५
२०
२५
१०७) तत्पादे भागे वा ॥ ४ ॥
तद् यमकं पादे तस्य च भागे भवति । तत्र पादजं पञ्चदशधा । तथा हि-प्रथमो द्वितीयादौ वर्तते द्वितीयतृतीयादौ । तृतीयश्चतुर्थ इति षट् । प्रथमो द्वितीयतृतीययोर्द्वितीयचतुर्थयोस्तृतीयचतुर्थयोर्द्वितीयस्तृतीयचतुर्थयोरिति चत्वारः । प्रथमस्त्रिष्वपीत्येकः । प्रथमो द्वितीये तृतीयश्चतुर्थे इति । प्रथमश्चतुर्थे द्वितीयतृतीय इति द्वौ । अर्धावृत्तिः श्लोकावृत्तिश्चेति द्वे इति । यथा
चक्रं दहतारं चक्रन्द हतारं ।
खड्गेन तवाजौ राजन्नरिनारी ॥ ४५५ ॥ कश्चिद्राजानमाह-समूहम्, घ्नता, अरिसंबन्धि, रुरोद भग्नाशा अत्यर्थम् । संयतं याचमानेन यस्याः प्रापि द्विषा वधः ।
संयतं याच मानेन युनक्ति प्रणतं जनम् ॥ ४५६॥
रणं, देव्याः, जितेन्द्रियं पूजया, ज्ञानेन वा ।
[काव्यानुशासनम्
Jain Education International
प्रभावतो नामन वासवस्य प्रभावतोऽ नाम नवासवस्य ।
प्रभावतो नाम नवा सवस्य विच्छित्तिरासीत्त्वयि विष्टपस्य ||४५७|| [दंडी, काव्यादर्श ३.६३]
प्रभावात् । शक्रस्य । तेजस्विनः । नामन नतेः कारक । अनाम नमनरहित । अतश्च विष्टपस्य प्रभौ स्वामिनि त्वयि नवसोमरसस्य सवस्य यज्ञस्य नवा विच्छेद आसीत् । नवा- इत्येक एव निपातः प्रतिषेधार्थः । नामेत्यभ्युपगमे निपातः । इत्यादि ।
अर्धावृत्तिर्यथा
सत्वारं भरतो वश्यमबलं विततारवम् । सर्वदा रणमानैषीदवानलसमस्थितः ॥ ४५९॥
[ रुद्रट ३.४]
सा रक्षतादपारा ते रसकृद्गौरबाधिका
सारक्षतादपारातेरसकृद्गौरवाधिका ॥४५८॥
[देवीशतक १६ ]
सा देवी, त्रायताम्, अनन्ता, तव, रागकृदभिमतं वस्त्वित्यर्थः । वाग्रूपा, पालनी, उत्कृष्टक्षतेः, अपगतविपक्षात्, अविरतम्, गौरवेणाधिका सर्वेषां गुरुरित्यर्थः ।
श्लोकावृत्तिर्यथा
For Private & Personal Use Only
[देवीशतक १४ ]
[ रुद्रट ३.१८]
www.jainelibrary.org
