________________
२१६
[काव्यानुशासनम् अत्र यद्यपि न वाच्यं क्रोधादिव्यञ्जकं काव्यं चाभिनेयार्थं, तथापि भीमसेनस्य वक्तुरौचित्यादुद्धता वर्णादयः । क्वचिद्वक्तृप्रबन्धानपेक्षया वाच्यौचित्यादेव । यथा
प्रौढच्छेदानुरूपोच्छलनरयभवत्सँहिकेयोपघात- त्रासाकृष्टाश्वतिर्यग्वलितरविरथेनारुणेनेक्ष्यमाणम् ।
कुर्वत्काकुत्स्थवीर्यस्तुतिमिव मरुतां कन्धरारन्ध्रभाजां भाङ्कारैर्भीममेतनिपतति वियतः कुम्भकर्णोत्तमाङ्गम् ।।४३२।।
__ [छलितरामायणे.....] क्वचिद्वक्तृवाच्यानपेक्षाः प्रबन्धोचिता एव । यथा-आख्यायिकायां शृङ्गारेऽपि न मसृणा वर्णादयः । १० कथायां रौद्रेऽपि नात्यन्तमुद्धताः । नाटकादौ रौद्रेऽपि न दीर्घसमासादयः ।
एवमन्यदप्यौचित्यमनुसतव्यम् ।।
इति । आचार्यश्रीहेमचन्द्रविरचितायामलङ्कारचूडामणिसंज्ञस्वोपज्ञ
काव्यानुशासनवृत्तौ गुणविवेचनश्चतुर्थोऽध्यायः ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
