________________
જીવાજીવાભિગમસૂત્રમાં પણ વિજયદેવે ઉપર ચઢાવવો અને પરમાત્માની ડાબી બાજુએથી નીચે કારજિન/સમવસરણ જિનની પૂજા કર્યાનું વર્ણન ઉતારવો.. આવે છે.
| આરતિ બુઝાવી શકાય પણ મંગળદીવો દ્વારજિન એટલે મંદિરના દરવાજાના બુઝાવાય નહિ. જાગતો જ રાખી દેવો. આરતિ બારસાખ પર કોતરેલી જિનમૂર્તિ. સમવસરણ જિન મંગળદીવો ઉતારી લીધા બાદ તેની પર કાણાંવાળું એટલે પ્રદક્ષિણામાં જિનાલયની ત્રણ બાજુનાં સરપોસ (ઢાંકણ) મૂકી રાખવું પણ આરતિ ખુલ્લી ન ગોખલામાં સ્થાપિત ત્રણ મંગલમૂર્તિ.
રાખવી. આ રીતનું વિધાન શાસ્ત્રોમાં જોવા મળે છે. આજે ત્રણલોકના નાથની આરતિ ઉતરે ત્યારે પણ હાલ તેવી પ્રવૃત્તિ કયાંય જણાતી નથી. માત્ર પૂજારી કે બે-ચાર શ્રાવકો જ હાજર રહે છે. તે દ્વારજિનની પૂજા લગભગ કોઈ કરતું નથી અને બરાબર નથી. પરમાત્માની આરતિના સમયે આખો સમવસરણ જિનનાં ગોખલા તો કાચ લગાવી ફ્રેમથી સંઘ હાજર રહે એવી યોજના કરવી જોઈએ. ફીટ કરી દીધા હોય છે. દ્વારજિનાદિની પૂજાની આરતિ નાભિથી નીચે અને નાસિકાથી ઉપર ન પ્રવૃત્તિનો પુનઃ પ્રારંભ કરવા વિચારવું જરૂરી ગણાય. લઈ જવી.
5. આરતિ-મંગળદીવો :
- અષ્ટપ્રકારી જિનપૂજા પૂર્ણ થયા બાદ આરતિ અને મંગળદીવો ઉતારવો. - આરતિ મંગળદીવો ઉતારતાં પહેલાં તેની પર તિલક કરવાં, નાડાછડી બાંધવી, પછી પુષ્પ, લવણ, પાણી હાથમાં લઈને ત્રણ વાર લૂણ ઉતારવું. ત્યારબાદ મસ્તકે પાઘડી કે ટોપી પહેરીને ખભે ખેસ ધારણ કરીને આરતિ ઉતારવી. (બહેનોએ ખભે ચુંદડી નાંખવી, માથે મોડીયો મૂકવો.)
આરતિ ઉતારતાં શંખનાદ, ઘંટનાદ કરવા, બે બાજુ ચામર વીંઝવા અને મધુર કાવ્ય ગાતા-ગાતાં આરતિ ઉતારવી. ત્યારબાદ તે જ રીતે મંગળદીવો ઉતારવો.
આરતિ/મંગળદીવો ઉતરે ત્યારે બે જણે બે બાજુ ધૂપધાણામાં ધૂપ લઈને ઉભા રહેવું. મંગળ દીવામાં ગોળ, કપૂર વગેરે પૂરવાં
આરતિ-મંગળદીવો સૃષ્ટિક્રમથી કરવો એટલે પરમાત્માની જમણી બાજુએથી (આપણી ડાબી બાજુથી)
આરતિ ઉતારતાં ખેસ, સાફો, ઘાટડી, મોડીયો અવશ્ય રાખવો..
dan Education internal
For Private gosonal use only
www.jainelibrary.org