________________
गुरुतत्त्वविनिश्चये प्रथमोल्लासः ]
एतेषां च प्रत्येकमन्यगुणघातद्वारा चरणभ्रंशकत्वमिति तत्र दृष्टान्तमाह___अग्गग्घाओ मूलं, मूलग्घाओ अ अग्गयं हंति ।।
तम्हा खलु मूलगुणा, ण संति ण य उत्तरगुणा य ॥९॥ 'अग्गग्यातोत्ति । यथा तालद्रुमस्याग्रे-मस्तकसूच्यां घातो मूलं हन्ति, मूलघातोऽपि चाग्रं हन्ति, एवं मूलगुणानां विनाश उत्तरगुणानपि नाशयति, उत्तरगुणानामपि विनाशो मूलगुणानिति द्वयेऽप्येते प्रतिक्रुष्टाः । प्रेरकः प्राह-तस्मात् खलु मूलगुणा न सन्ति उत्तरगुणाश्च न सन्ति, न ह्यस्ति स संयतो यो मूलोत्तरगुणानामन्यतमं न प्रतिसेवते, अन्यतमप्रतिसेवने चोभयाभावः, तदभावे च सामायिकादिसंयमाभावः, तदभावे बकुशादिनिग्रन्थाभावः, ततश्चाचारित्रं तीर्थं प्राप्तमिति ॥ ९० ॥
આ બંનેમાં પ્રત્યેક અન્યના ગુણનો નાશ કરવા દ્વારા ચારિત્રઘાતક બને છે, એ વિષે દૃષ્ટાંત જણાવે છે –
જેમ તાલવૃક્ષના અગ્રભાગમાં (મસ્તકસૂચિમાં) થયેલ ઘાત તાલવૃક્ષના મૂળનો ઘાત કરે છે, અને મૂલઘાત પણ અને ઘાત કરે છે. એ પ્રમાણે મૂલગુણોને વિનાશ ઉત્તરગુણેને નાશ કરે છે, ઉત્તરગુણને વિનાશ મૂલગુણેને નાશ કરે છે. માટે એ બંનેનો નિષેધ છે.
(उत्तरा । अर्थ :-) प्रश्न:- माटे (=५२२५२ नाश पाथी) १ भूत। પણ નથી અને ઉત્તરગુણે પણ નથી. તે કઈ સાધુ નથી કે જે મૂલગુણ અને ઉત્તરગુણ એ બેમાંથી એકમાં અતિચાર ન લગાડતો હોય. એકમાં અતિચાર લાગતાં એકને નાશ થતાં બંનેને અભાવ થાય છે. બંનેને અભાવ થતાં સામાજિક આદિ સંયમને અભાવ થાય છે. સામાયિક આદિ સંયમને અભાવ થતાં બકુશ આદિ નિર્ગને ससा थाय छे. तेथी तीर्थ यात्रि १२नु थयु. [४०] सूरिराह
चोअग! छक्कायाणं, तु संजमो जा ऽणुधावए ताव ।
मूलगुण उत्तरगुणा, दोणि वि अणुधावए ताव ॥९१॥ 'चोयग'त्ति । हे चोदक ! यावत् षड्जीवनिकायेषु संयमः 'अनुधावति' प्रतिबन्धेन वर्तते तावन्मूलगुणा उत्तरगुणाश्च द्वयेऽप्येतेऽनुधावन्ति ।। ९१ ।।
इत्तरसामाइअछेयसंजमा तह दुवे णियंठा य ।
बउसपडिसेवगा ता, अणुसज्जते य जा तित्थं ॥९२॥ 'इत्तर'त्ति । यावद् द्वयेऽप्येतेऽनुधावन्ति तावदित्वरसामायिकच्छेदोपस्थापनसंयमावनुधावतः, यावच्चैतौ तावद् द्वौ निम्रन्थावनुधावतस्तद्यथा-बकुशः प्रतिसेवकश्च । यावन्मूलगुणप्रतिसेवना
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org