________________
૮૫૧
હું ભલે કેઈને દુઃખી કરું પરંતુ બીજા મને સુખી કરે. આ ઉલટી ગંગા શું ચાલી શકે ? ના સંભવ જ નથી. આ માન્યતા જ ખાટી છે. આથી પાપ પ્રવૃત્તિ કરવાથી, પાપકર્મને બંધ કરવાથી તેને ઉદય આવવાથી તે તે (કમે) પાપોની સજા જીવને મળશે. કયા ક્યા પાપસ્થાનેથી કયા કયા કમ બંધાય છે ?
નવતત્વકારે પાપબંધના ૧૮ પ્રકાર પ્રાણાતિપાતાદિ જ બતાવ્યા છે. આથી તે ૧૮ પ્રકારના પાપસ્થાન કહેવાય છે. જેનું આજ સુધી વર્ણન કરાયુ છે. આપણે પ્રતિકમણમાં દરરોજ બોલીએ છીએ તે ૧૮ પ્રકારના પાપસ્થાનકના સેવનથી જે જે પાપકર્મને બંધ થાય છે. તે મુખ્ય ૮ પ્રકારના છે. પાપકર્મ ૮૨ પ્રકારે ઉદયમાં આવીને જીવોને દુઃખ આપે છે. પાપની સજા આપે છે. જો કે પહેલા બતાવાયા છે. તો પણ ફરી સ્મૃતિમાં આવે એટલા માટે સંક્ષેપમાં ફરી બતાવેલા છે.
૮ કર્મ
૪ ઘાતી કર્મ
૪ અઘાતી કર્મ
નામ
19 1
| |
ના. દર્શના. મોહનીય અંતરાય ૫ ૯ ૨૬ ૫ ૧૦૩ ૨ ૨ ૪ પાપ પ્રકૃતિ- -બધી- – બધી- + ૩ + ૧ +1 + ૧=૩૭ પાપ કર્મ ની કુલ પ્રકૃતિ ૪૫ + ૩૭ = ૮૨ પુણ્યની X X .. •••
૩૭ + ૧ + ૧ + ૩ = ૪૦ આ પ્રકારે ૮ કર્મોમાં પુન્યની માત્ર ૪૨ પ્રકૃતિઓ છે જે સુખરૂપ છે. તેનું પરિણામ સારૂ છે. જ્યારે પાપની પ્રકૃતિ ૮૨ છે. તેમાં ૪ ઘાતી કર્મની બધી ૪૫ કર્મ પ્રકૃતિએ સર્વ પાપ પ્રકૃતિઓ છે. એક પણ સારી નથી. આ બધી ૪૫ સર્વ ઘાતી પ્રકૃતિઓ છે. આથી એક વાત નિશ્ચિત થઈ ગઈ કે જે જીવ કોઈપણ પાપની પ્રવૃતિ કરશે તે પાપની ૪૫ પ્રકૃતિએ બંધાશે જ, પણ પાપની પ્રવૃત્તિ કરવાવાળા અઘાતી કર્મની સર્વપ્રકૃતિ નહિ બાંધે, કેમ કે અઘાતી કર્મમાં ૪૨
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
