________________
૮૫૦
અયવસાય
કાચ
૧૮ પ્રકારની છે. પ્રાણાતિપાત–હિંસા–ચેરી મૈથુન સેવન–વ્યભિચાર– દુરાચાર મહાપરિગ્રહાદિ જેનું વર્ણન આગળની પુસ્તકમાં કર્યું છે તે ૧૮ પ્રકારની મુખ્ય જાતિઓ હતી. તેના સેવનથી જીવોએ પાપકર્મ ઉપાર્જન કર્યું છે. તેનો ઉદય આવવાથી અશુભ ફળ મળશે, એ કેવી રીતે બની શકે કે જીવો પાપ કરે ને સુખી બને? ના સંભવ જ નથી કર્મ બંધમાં મુખ્ય સહાયક છે.
ગ લેડ્યા ધ્યાનાદિ
કર્મબંધ , સારા ખરાબ માનસિક પરિણામ (વિચાર) તે અધ્યવસાય કહેવાય છે. ક્રોધાદિ જ કષાય મનવચન-કાયાના ૩ ચેગ અને કૃષ્ણ–નીલ આદિ ૬ વેશ્યાઓ અને આરૌદ્ર-ધર્માદિ ૪ દયાન. આથી કર્મની વૃતિ–પ્રવૃત્તિ કર્મબંધમાં કારણ છે. અધ્યવસાયાદિ સારા હશે તે શુભ કર્મનો બંધ થશે અને અશુભ-ખરાબ હશે તો અશુભ-ખરાબ પાપ કર્મ બંધ થશે. અધ્યવસાય કષાય
યોગ લેશ્યા દયાન અશુભ અપ્રશસ્ત
ખરાબ ખરાબ આર્તાદિ -> >પાપ કર્મબંધ _ જે અધ્યવસાય-પરિણામ ધારા અશુભ-ખરાબ હોય, ક્રોધાદિ ચાર કષાય અપ્રશસ્ત ભાવના ખરાબ હેય, મનવચન-કાયાના પગની પ્રવૃતિ પણ પાપAવથી ભરેલી અશુભ હોય અને વિચારની તરતમતામાં જે કૃષ્ણ–નીલ-કાપત ખરાબ વેશ્યા હોય. હલકી વિચારધારા હોય. અને આતંરૌદ્ર યાનને પરિણામ હોય અર્થાત્ આર્તધ્યાનમાં ચિંતાજનક વિચાર હોય અને રૌદ્રધ્યાનમાં વધારે ખરાબ હિંસાજનક કર વિચાર હોય તે સમજવું આ સર્વ પાપકર્મ બાંધવામાં સહાયક કર્મ છે. તેવી રીતે જે સર્વ નિમિત્ત શુભ હોય તે શુભ પુણ્ય કર્મના ઉદયે જીવો સુખદાયિ આનંદદાયિ થાય છે. આથી પુન્યનું ફળ બધાને પસંદ છે, પ્રિય છે. પરંતુ આશ્ચર્ય એ વાતનું છે કે પુન્ય કરવાનું બહુ ઓછા લોકે પસંદ કરે છે. પાપ કરીને સુખી બનવા ઈચ્છે છે. આ કેવી રીતે સંભવે? હું ભલે ને કેઈનું ભલું ના કરું પરંતુ મારું બધા ભલુ કરે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
