________________
દાન આપ્યાં છે - તામ્રપત્રો આપ્યાં છે કે એને લીધે તાંબુ પણ એના રાજ્યમાં RARE—વિરલ બની ગયું.
રાજા સિદ્ધરાજના મનમાં એક ગમ છે - બેચેની છે. એ વિચારે છે કે – મેં પૂર્વાર્ધ તો સાચો ઠરાવ્યો, અનેક રાજાઓને જીતીને લોખંડની બેડીઓ તો પહેરાવી પરંતુ ઉત્તરાર્ધ મારા માટે બહુ જ તકલીફભર્યો છે. ક્યારે મારા રાજ્યમાં એવા સંસ્કાર પ્રગટશે, એવું સાહિત્ય સર્જાશે અને મારા રાષ્ટ્રની અંદર એવા વિદ્વાનો એવા પંડિતો, એવા કળાવંતોનું હું ગૌરવ કરીશ ? એ દિવસ ક્યારે આવશે ?’
આવા વિચારોએ બેચેન બનેલા સિદ્ધરાજની વિજયયાત્રા ચાલી રહી છે. માર્ગમાં એક પછી એક ધર્માચાર્યો આશિષ આપી રહ્યા છે. એમાં, હેમચન્દ્રસૂરિ પણ એક ઓટલા ઉપર ઊભા - ઊભા આશીર્વચન આપે છે કે ભૂમિ ામાવિ ! સ્વોમયક્ષૈ: આસિØ, રબારા ! મુક્તાસ્વસ્તિમાતનુમ્ ।
‘અરે કામધેનુ ગાય’ ! હેમચન્દ્ર સૂરિ બોલે છે ઃ તારા ગોમૂત્રથી આખી ધરતીને પવિત્ર કર ! અને હે રત્નાકર ! સમુદ્ર ! તારા પેટાળમાં પડેલાં. મોતી બહાર કાઢ અને એની ગહુંલી કાઢ, એનો સાથિયો રચાવ, અને હે ચન્દ્રમા ! ત્યું પૂર્ણમ્ભીમવ પૂર્ણ કળશથી જ સ્વાગત થાય, માટે તું નીચે આવ અને પૂર્ણકળશ બનીને આ સિદ્ધરાજનું સ્વાગત કર !
દશે દિગ્ગજો ! તમે આવો, કલ્પવૃક્ષનાં પાંદડાં લાવો, એનાં તોરણો બનાવો અને આ રાજાના વિજય વધામણાં માટે તોરણો બાંધો.
કેમ ? દિગ્ગજો પૂછે છે, કેમ ? સમુદ્રો પૂછે છે, શા માટે ?
તમને ખબર નથી ભલા ! અરે, સ્વરવિનિત્ય ખાતર્તી નવ્રુતિ સિદ્ધાષિવ: પોતાના બહુબળથી પૃથ્વીને જીતીને આ સિદ્ધરાજ જયસિંહ આવી રહ્યો છે. એના સ્વાગત માટે તમે સજ્જ થાઓ !
રાજાના કાને આ શ્લોક સંભળાય છે. આ શબ્દો, આ અલંકારો એની કાવ્યછટા, આ બધું એના અંતરને અપીલ કરે છે. અને રાજા, હેમચન્દ્રસૂરિને કહે છે...મનની વાત. રાજા જેવો રાજા છે. એને બધું જ મળે છે, મળ્યું છે, પણ મન ખાલી કરવાની જગ્યા-વિસામો નથી એની પાસે. ગમ ક્યાં ઠલવવો ? જગ્યા મળી ગઈ. હાથી ઊભો રહી ગયો રાજાના ઇશારે. રાજા કહે છે આચાર્યને. રાજા પણ પંડિત છે. એ એક શ્લોક બોલે છે ત્યાં -
(૬)
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
