Trishashtishalakapurushcharitammahakavyam Parva 8 9

SR No.: 001458
Original Sutra Author: Hemchandracharya
Author: Ramnikvijay Gani
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad
Publication Year: 2006
Total Pages: 282
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Story
File Size: 8 MB

Page 209

१८२
कलिकालसर्वज्ञश्रीहेमचन्द्राचार्यगुम्फितं
(नवमं पर्व
भवोद्विग्नः सोऽपरेधुविहाय तृणवच्छ्रियम् । उपादत्त परिव्रज्यां सुसाधुगुरुसन्निधौ ॥६२॥ तेनाऽर्धकथितेऽप्येवं राजा धार्मिकवत्सलः । मुदितो निजगादैवं सदस्यानपि मोदयन् ॥६३।। अहो विवेकी धर्मज्ञो नरवर्मा नरेश्वरः । य एवं तृणवद्राज्यं त्यक्त्वा व्रतमुपाददे ॥६४|| प्राणसंशयमारुह्य विविधायोधनोद्यमैः । यद्राज्यमय॑ते भूपैस्तत्प्राणान्तेऽपि दुस्त्यजम् ॥६५।। आत्मना सम्पदा वाऽपि प्राणभूताश्च याः प्रियाः । रक्ष्यन्ते ये च पुत्राद्या दुस्त्यजास्तेऽपि जीवता ॥६६।। सर्वमेकपदेऽत्याक्षीत्यक्तुकाम इमं भवम् । नरवर्माऽकरोत् साधु तदूर्ध्वं ब्रूहि सम्प्रति ॥६७।। भूयोऽपि स पुमानूचे राज्येऽभून्नरवर्मणः । सूनुः प्रसेनजिन्नाम सेनासिन्धुमहोदधिः ॥६८।। तस्य प्रभावती नाम सम्प्रति प्राप्तयौवना । भुविष्ठा सुरकन्येवाऽद्वैतरूपाऽस्ति कन्यका ॥६९।। इन्दुक्षोदैरिव मुखं दृशाविन्दीवरैरिव । स्वर्णचूर्णैरिव वपुः पाद-पाण्यम्बुजैरिव ॥७०।। रम्भागभैरिव चोरू नखाः शोणोपलैरिव । मृणालैरिव दोर्वल्ल्यौ धात्रा तस्याः प्रचक्रिरे ॥७१॥ युग्मम् ।। अद्वैतरूप-लावण्यां तां पश्यन् प्राप्तयौवनाम् । अनुरूपवरस्याऽर्थे सचिन्तोऽभूत् प्रसेनजित् ॥७२॥ बहूनन्वेषयामास स कुमारान् महीभुजाम् । मेने स्वपुत्र्या उचितं रूपेण न तु कञ्चन ॥७३॥ प्रभावत्यन्यदोद्यानं सखीभिः सहिता गता । किन्नरीभिः पद्यगीतं गीयमानमदोऽशृणोत् ॥७४।। श्रीमद्वाराणसीभर्तुरश्वसेनस्य नन्दनः । श्रीपार्श्वनाथो नयति रूप-लावण्यसम्पदा ॥७५।। यया स प्राप्स्यते भर्ता जयिनी साऽपि भूतले । स वल्लभो दुर्लभैस्तु तादृक् पुण्योदयः कुतः ? ॥७६।। एवं श्रीपार्श्वनाथस्य शृण्वन्ती गुणकीर्तनम् । तद्रागविवशा जज्ञे तन्मयीव प्रभावती ॥७७।। पार्वेन विजितो रूपात् कामस्तदनुरागिणीम् । अताडयत्तां विशिखैस्तद्वैरादिव निर्दयम् ॥७८।। परित्यज्याऽपरां क्रीडां व्रीडां च हरिणीव सा । भूयो भूयश्च तद्गीतमश्रौषीदेकमानसा ॥७९।। तद्गीताकर्णनेनैव पार्वे रागः सखीजनैः । अलक्ष्यत प्रभावत्या दक्षैः किं नोपलक्ष्यते ? ॥८॥ किन्नरीषत्पतितासूत्पश्या चिरमवास्थित । प्रभावती शून्यमनाः स्मरभूतवशंवदा ॥८१।। सख्यो वेश्मन्यथाऽऽनैषुर्मनीषिण्यः प्रवर्त्य ताम् । श्रीपार्श्वनाथं मनसा ध्यायन्तीं योगिनीमिव ।।८२।। आँकल्पो वह्निकल्पोऽभूढुकूलं च कुकूलंवत् । असिधारेव हारश्च तस्यास्तल्लीनचेतसः ॥८३॥ तस्याश्चाङ्गेऽभवत्तापः पानीयंप्रसृतिम्पचः । प्रस्थम्पचकटाहानां पूरणी चाश्रुधोरणी ॥८४।। न प्रभाते न प्रदोषे न नक्तं न दिवाऽपि सा । अवाप निर्वति बाला मदनज्वरजर्जरा ॥८५॥ तं च व्यतिकरं तस्या विज्ञायाऽसाध्यमात्मनः । सख्यो विज्ञपयामासुस्तत्पित्रोस्त्राणकाम्यया ॥८६।। पितरौ ममदाते च पार्वे रक्तां विबुध्य ताम् । तदाश्वासनहेतोश्च मुहुरेवं जजल्पतुः ।।८७|| साधु पार्श्वकुमारोऽयं जगत्रयशिरोमणिः । स्वानुरूपो दुहित्रा मे वरो ववे सुचेतसा ॥८८।। अस्मद्वत्सा महेच्छानामेकैव धुरि वर्तते । ईदृङ् मनोरथोऽन्यस्याः सम्भवत्यपि न क्वचित् ॥८९॥ वत्सामुद्वाहयिष्यावः कुमारेणाऽऽश्वसेनिना । फलप्राप्त्यनुसारेण प्रायेण हि मनोरथः ।।१०।। इत्थं पितृवचः सख्यो गत्वा तस्यै व्यजिज्ञपन् । तद्गिरा मुमुदे सापि स्तनितेनेव केकिनी ॥९१॥ प्रत्याशयाऽनया स्वस्था साऽप्यहान्यत्यवाहयत् । अङ्गुलीभिर्गणयन्ती योगिनी जपमन्त्रवत् ॥९२।।
१. तेनार्धे कथिते० मु० । २. जीविताः मु० हे० । ३. सेना एव सिन्धवो नद्यस्तेषां महोदधिः । ४. चन्द्रचूर्णैः । ५. दुर्लभश्च हे० । ६. निश्चेष्टीभूतां तां सचेष्टां कृत्वा । ७. नेपथ्यपरिधानम् । ८. तुषाग्निवत् । ९. पानीयं जलं, तस्य प्रसृतिः - अञ्जलिः (चळु), तं पचतीत्येवंविधस्तापः । १०. प्रस्थो मानविशेषः । तत्प्रमाणं धान्यं येषु पच्यते तादृशा ये कटाहाः (कढाईया), तान् पूरयति तस्या अश्रुधारा । ११. अश्रुधारा । १२. दधे मु० । १३. ०ऽप्यस्याः सं० ता० । १४. ०ष्यामः सं० । १५. पत्याशया० मु० ।