Trishashtishalakapurushcharitammahakavyam Parva 1

SR No.: 001455
Original Sutra Author: Hemchandracharya
Author: Charanvijay
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad
Total Pages: 254
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Story
File Size: 19 MB

Page 251

सर्ग श्लोक
उर्ग श्लोक ध्रुवा ह्यध्वा महत्कृतः ॥
२ ९६९ उपचारः समर्थानां, सद्यो भवति सिद्धये ॥ ४ ५४० अन्तरेणोपदेष्टारं, पशवन्ति नरा अपि ।। २ ९७३ क्षाराधितोऽपि रत्नानि गृह्णन्ति निपुणाः खलु ॥ ४ ७५३ एकव दण्डनीतिर्हि, सर्वान्यायाहिजाङ्गुली ॥ २ ९७९ न ददाति दरिद्रः किं, श्रीमतामप्युपायनम् ? ॥ ४ ७७९ पृथ्व्यां च पार्थिवाभावे, मात्स्यो न्यायः प्रवर्तते ॥ ३ ८ विनीतानामलधचा हि, मर्यादा स्वामिदर्शिता।। ४ ८२० याचनामेकान्तभक्तानां, स्वामिनः खण्डयन्ति न। ३ ७१ अतृप्ता एव कुर्वन्ति, सेवा मानविघातिनीम् ॥४। निर्ममा हि न लिप्यन्ते, कस्याऽप्यहिकचिन्तया ।। ३ १३९ किमातः कुरुते नहि ?॥
४ ८४१ कल्पपादपमासाद्य, कः करीरं निषेवते ? ॥ ३ १५४ । भ्रमदर? पतितास्तिष्ठन्ति चणकाः किमु ? ।। ५ पयोमुचं विमुच्याऽन्यं, याचते चातकोऽपि .
उपादेया शास्त्रलोकव्यवहारानुगा हि गीः ॥ ५ २३
किम् ? !! ३ १५५ सभृत्याः स्वामिनः क्वाऽपि, काण्डवत् प्रस्खलन्ति उद्योतोऽरुणजन्माऽपि, सूर्यजन्मैव यद् भुवि ।। ३ १६९
न ।। ५ ३५ मानिनां मानसिद्धिहि, सफला स्थानदर्शिता ॥ ३ १७४ दरिद्रोऽपि कुटुम्बेन, सेव्यते यः स ईश्वरः । अचिन्त्यप्रभावाः प्रभवः खलु ॥
३ २९४ न सेव्यते तु यस्तेन, तस्यैश्वर्यसुखं कुतः ? ॥ ५ ९१ यत् कुर्वन्ति महान्तो हि, तदाचाराय कल्पते ॥ ३ ५३२ ।। शूरैरपि वत्तितव्यं, गुरौ हि सभयैरिव ॥ ५ १०० संयोगा विप्रपोगान्ताः, पतनान्ता इवोच्छ याः ।। ३ ५५८ सुस्वामी, गृह णाति स्खलितं न हि। ५ १०५ तत् तथ्यमपि नो तथ्यमप्रियं चाऽहितं च यत् ।। ३ ६२० आज्ञासारा न गृह्यन्ते, ज्ञातेयेन महीभुजः ॥ ५ १११ बाह्याः प्राणा नृणामों, हरता तं हता हि ते ।। ३ ६२१ गुरौ प्रशस्यो विनया, गुरुयदि गुरुभवेत् । न हि भोगफले कर्मण्यभुक्ते भवति व्रतम् ।। ३ ६५२ गुरी गुरुगुणीने, विनयोऽपि पास्पदम् ॥ ५ १३४ मन्यन्ते क्षत्रिया शस्त्र, प्रत्यक्षमधिदैवतम् ॥ ४ २
गुरोरप्यवलिप्तस्य, कार्याकार्यमजानतः । भक्तानां प्रक्रिया ह्येषा, न रत्ने तादृशे रजः॥ ४ ३ ।। उत्पथप्रतिपन्नस्य, परित्यागो विधीयते ॥ ५ १३५ पूजितः पूज्यमानो हि, केन केन न पूज्यते ।।। ४ १३ । विमृश्यकारिणः सन्तः, किं दूष्यन्ते खलोक्तिभिः? ॥ ५ १३७ विधिज्ञा हि, विस्मरन्ति विधिं न हि ।।
कि वज्र, वज्रेण न विदार्यते ? ॥ ५ १४५ महान्तो हि, सेवोपनतवत्सलाः ॥
४ १५० मार्ग एव क्षमः स्तम्बे, रथः सज्जोऽपि भज्यते ॥ ५ १४६ निह नुते दोषमज्ञता ॥
४ १८४ कि नाम भेषज कुर्याद्, विकारे सान्निपातिके ? ॥ ५ २१६ लोके महत्त्वदानाय, महन्त्यात्मीयमीश्वराः ।। ४ १९४ यादृशो भवति स्वामी, परिवारोऽपि तादृशः ॥ ५ २२५ रवेः करैः कमलानि, कमलानि भवन्ति हि ॥ ४ २०७ दूता न मन्त्रिणः किन्तु, सत्यवाचिकवाचिनः ।। ५ २३० प्रभोः प्रसादचिह्न हि, प्राभृतादानमादिमम् ।। ४ २११ एकदाऽपि सती लुप्तशीला स्यादसती सदा ॥ ५ २४५ अलुब्धा अपि गृह्णन्ति, भृत्यानुग्रहहेतुना ।। ४ २३४ स्वामितेजो ह्यपेक्षन्ते, विक्रमायासभीरवः ॥ ५ २५४ महान्तो नाऽवजानन्ति, नृमात्रमपि संश्रितम् ॥ ४ २३५ । युक्तं वचोऽपरस्याऽपि, मन्यन्ते हि मनीषिणः ॥ ५ २६२ कृतार्था अपि भूभुजः । न त्यजन्ति दिशो दण्ड,
अहो ! अखण्डप्रसरा:, कषाया महतामपि ॥ ५ २७५ चिह्न दिग्विजय श्रियः ॥ ४ २४४ सर्वेऽपि मणिताभाजः, कर्करा अपि रोहणे । ५ २९३ प्रभवः प्रणिपातेन, गृहीता: किं न कुर्वते ?।. ४ २४७ वायुतोऽपि भृशायन्ते, समरोत्कण्ठिता: खलु ।। ५ २९७ गिरिभ्योऽपि सरित्कृष्ट, रत्न रत्नाकरे व्रजेत् ।। ४ २७९ रथाः सरथ्या अपि हि, निष्फला: सारथि विना ॥ ५ ३४४ सिंहः प्रयाति यत्राऽपि, तस्योक: स्वं तदेव हि ।। ४ २८४ लल्ला अपि हि बालानां, युक्ता एव गिरो गुरी ।। ५ ३९७ सर्वास्तपोमूला हि सिद्धयः ।।
४ २८७ अयोऽपि हेमीभवति, स्पर्शात् सिद्धरसस्य हि ॥ ५ ३९८ महान्त: शक्तिमन्तोऽपि, प्रथमं साम कुर्वते । ४ २९० वनभङ्गाय सम्फेटो, मत्तयोहि वनेभयोः ॥ ५ ४४७ मनागपसरत्येव, प्रजिहीर्षुर्गजोऽपि हि ।। ४ २९४ कार्य हि खलु कारणात् ॥
५ ४५१ उत्तमानां हि, प्रणामावधयः क्रुधः ॥ ४ ४५७ जनो ह्य दास्ते प्रायेण, परकौतुकमीक्षितुम् ॥ ५ ४५७ कार्यसिद्धे, स्तपो मङ्गलमादिमम् । ४ ४६४ सति भूयसि कि तैले, शैलाभ्यङ्गो विधीयते ?।। ५ ४६० सेवावृत्तिन लज्जाय, स्वामिवत् स्वामिनन्दने ।। ४ ५१३ धनमात्रकृते हन्त !, परद्रोह करोति कः ? ॥ ५ ४९० गुहागते स्वामिनि हि, किमदेयं महात्मनाम् ? ॥ ४ ५३५। केसरी केनचिद् दत्तं, किमश्नाति कदाचन ? ॥ ५ ५०३