Jivsamasprakaran

SR No.: 001451
Original Sutra Author: N/A
Author: Shilchandrasuri
Publisher: Jain Granth Prakashan Samiti
Publication Year: 1994
Total Pages: 496
Language: Sanskrit, Gujarati
Classification: Book_Devnagari, Philosophy, & Religion
File Size: 12 MB

Page 366

નવતરUT: કાળદ્વારમાં દ્રવ્યાદિકના કાળ કહ્યા બાદ ગુણવિભાગકાળના કહેવાતા પ્રસંગમાં ગુણસ્થાનોના કાળ કહીને પૂર્વ ગાથામાં જીવના ગુણરૂપ યોગનો પણ કાળ કહી હવે વેદ વિગેરે જીવગુણનો અવસ્થિતિકાળ આ ગાથાઓમાં કહેવાય છે, તે આ પ્રમાણે :
देवी पणपण्णाऊ, इत्थित्तं पल्लसयपुहत्तं तु ।
पुरिसत्तं सण्णित्तं, च सयवुहत्तं च उयहीणं ॥२३०।।
થાર્થ :- દેવીનું (સ્ત્રીવેદનું) આયુષ્ય પંચાવન પલ્યોપમ, અને સ્ત્રીવેદની કાયસ્થિતિ સો પલ્યોપમ અને પૂર્વક્રોડપૃથર્વ વર્ષ જેટલી છે, તથા પુરુષવેદની અને સંજ્ઞિપણાની કાયસ્થિતિ શતપૃથકૃત્વ સાગરોપમપ્રમાણ છે. // ૨૩૦ની
ટીફાર્થ: અહીં (વેદની સ્થિતિ કહેવાના ચાલુ અધિકારમાં) વેદની સ્થિતિ એક ભવ આશ્રયી અને બહુભવ આશ્રયી એમ બે પ્રકારે કહેવાય છે. ત્યાં એક ભવ આશ્રયિ સ્થિતિ કહે છે – ટેવી પૂUTUUUITS ©ત્ત એટલે બીજા ઈશાનકલ્પની અપરિગૃહીતા દેવી, જેનું પંચાવન પલ્યોપમ આયુષ્ય છે, તે દેવીની અપેક્ષાએ એક ભવ આશ્રય ઉત્કૃષ્ટથી પંચાવન પલ્યોપમ પ્રમાણનું જ સ્ત્રીપણું જાણવું. (અર્થાત્ સ્ત્રીવેદની એક ભવ આશ્રય પંચાવન પલ્યોપમ જેટલી સ્થિતિ છે). અહીં “જાણવું” અથવા “પ્રાપ્ત થાય” એ શબ્દ અધ્યાહારથી વાક્યપૂર્તિ માટે ગ્રહણ કરવા. હવે એ સ્ત્રીવેદની જ ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ ઘણા ભવ આશ્રયિ કહેવાય છે- પર્ણવિદત્ત તુ - સો પલ્યોપમ તથા વૃદત્ત એટલે પૂર્વક્રોડપૃથકત્વ એટલા કાળ સુધી અનેક ભવોમાં મળીને ઉત્કૃષ્ટ નિરન્તર સ્ત્રીપણું (સ્ત્રીવેદનો સતતકાળ) પ્રાપ્ત થાય. (એ સંબંધ અહીં પણ જાણવો).
_| સ્ત્રીવેદના સતતકાળમાં પાંચ આદેશ છે વળી અહીં સ્ત્રીવેદના સતતકાળના સંબંધમાં (અર્થાતુ સ્ત્રીવેદની કાયસ્થિતિના સંબંધમાં) સિદ્ધાન્તને વિષે પાંચ આદેશાન્તરો (પાંચ જુદા જુદા અભિપ્રાયો) દર્શાવેલા છે. તે અભિપ્રાયોના પાઠ આ પ્રમાણે – __इत्थीवेए णं भंते ! इत्थीवेएत्ति कालओ केच्चिरं होइ ? गोयमा ! एगेणं आएसेणं जहन्नेणं एक्कं समयं, उक्कोसेणं दसुत्तरपलिओवमसयं पुव्वको डिपुहत्तमब्भहियं ति ।।१।। एगेणं आएसेणं जहन्नेणं एक्कं समयं,उक्कोसेणं अट्ठारसपलिओवमाइं पुव्वकोडिपुहत्तमब्भहियाइं ति ||२|| एगेणं आएसेणं जहन्नेणं एक्कं समयं, उक्कोसेणं चोद्दसपलिओवमाइं पुव्वकोडिवुहत्तमब्भहियाई ति ।।३।। एगेणं आएसेणं जहन्नेणं एक्कं समयं, उक्कोसेणं पलिओवमसयं पुव्वकोडिमब्भहियं ति ।।४।। एगेणं आएसेणं जहन्नेणं एक्कं समयं, उक्कोसेणं पलिओवमपुहत्तं पुव्वकोडिपुहत्तमब्भहियं તિ ||TI
એમાં પહેલા આદેશાન્તરની ભાવના આ પ્રમાણે - કોઈક સ્ત્રી ઉપશમશ્રેણિમાં ત્રણે વેદને ઉપશમાવીને અવેદકપણું (૯-૧૦-૧૧માં ગુણસ્થાનમાં કોઈપણ સ્થાને) અનુભવીને ઉપશમ શ્રેણિથી પડતાં સ્ત્રીવેદના ઉદયના પહેલા જ સમયે કાળ કરીને દેવમાં ઉત્પન્ન થાય, અને ત્યાં દેવપણામાં તેને પુરુષપણું જ પ્રાપ્ત થાય છે. તો એ પ્રમાણે સ્ત્રીવેદની ૧ સમય જેટલી જઘન્ય ૧. કારણ કે શ્રેણિમાંથી મરણ પામીને અનુત્તર દેવ જ થાય માટે.
For Private 38 onal Use Only