________________
१८३
एगचत्तालीसइमो वरियगंडियज्झाओ सव्वमल्लगते सरगते पुक्खरगते गीत-वादितगते संलाव-हसित-तालगते चुंबिता-5ऽलिगित-पाण-भोयण-भक्खलेज्झगते सयणा-5ऽसणगते य रतं ति बूया । विक्कणिते णिक्काणिते छिविते जंभिते णिटुभिते अविमुत्ते मल्ले वा भूसणे वा पकिण्णे वा अपपातिते अपलोलिते ण रतं ति बूया । तत्थ पुण्णामेसु पुरिसेण रतं ति बूया, थीणामेसु थिया रतं ति बूया, णपुंसकेसु चुंबित-आलिंगितरतं ति, ण पुण सेवणारतं ति बूया । तत्थ रते पुव्वाधारिते पुण्णामेसु अभारिकेण पुरिसेण रतं ति, थिया वा अपतिकाय । थीणामेसु सभारिकेण पुरिसेण रतं, थिया वा संपतिकाय । णपुंसकेसु 5 अणवत्थेण(वच्चेण) पुरिसेण रतं, थिया वा वंझाय ।।
तत्थ तिविहं रतं-दिव्वं माणुस्सं तिरिक्खजोणियं चेति । तत्थ उद्धंभागेसु सिरोमुहे य ऐकस्सिकायं अंजलीकरणे पायुकोपाहणाअधमुंचणे अभिवंदिते आसण-सयणसंपदाणे पहाणा-ऽणुलेवणे गंध-मल्लगते छत्त-भिंगार-लाउल्लोपिके वासकडक-लोमहत्थे जक्खोपयाणे समिधजोगपच्चपयणेसु य दिव्वं रतं ति बूया । तत्थ उद्धंभागेसु सुक्केसु अच्छराय रतं ति बूया, थिया य वा देवेण रतं ति बूया। णिद्धेसु णागकन्नाय रतं ति बूया, थिया वा णागेण रतं ति बूया । तिरियं भागेसु 10 किण्णरीय रतं ति बूया, थिया वा किण्णरेण रतं ति बूया । तत्थ तिरियजोणीगते विगताभिरामेसु य हस्सेसु पिसायीअ रतं बूया, थिया वा पिसाएण रतं ति । दारुणेसु रक्खसीअ रतं ति बूया, थिया वा रक्खसेण रतं ति बूया। सव्वगंधव्वेसु गंधव्वीय रतं ति बूया, थिया वा गंधव्वेण रतं । अधोभागेसु असुरकन्नाय रतं ति, थिया वा असुरेण रतं ति बूया । तत्थ दुपदजोणीगते सव्वअज्जीवगते वियाकरणे मतकपडिमाय रतं ति बूया । असारेसु पत्थिवपडिमाय रतं ति बूया । सारवंतेर्से मुत्तिकापडिमाय रतं ति बूया । पुधूसु चित्तपडिमाय रतं ति बूया । इति दुपदजोणी अज्जीवा ।
15 तत्थ तिरियजोणीगते तिरियजोणीरतं ति बूया । तं दुविध-सागुणं वा चतुष्पदं चेति । [तत्थ] उद्धंभागेसु सव्वसगुणपाउब्भावगते य सगुणीय रतं बूया । चित्तसिहे कक्कडीयं रतं बूया । अमधुरघोसेसु टिटिभीय रतं ति बूया । चित्ते असिहे पारेवतीय रतं ति बूया । विगतदारुणेसु छिन्नगालीय रतं । इति पक्खिगतरतं ति । तत्थ सव्वचतुप्पदेसु चतुष्पदेण रतं बूया । तत्थ सेव्वसिंगिगए य क सव्वसिंगीकोसीधण्णगते य गो-महिस-अयेलकेण रतं ति बूया । मज्झिमकायेसु गो-महिसेण रतं ति बूया । मज्झिमाणंतरकायेसु अयेलकेण अस्सतरीहिं वा रतं ति बूया । 20 दारुणेसु सुणिकाय रतं ति बूया । साधारणेसु वराहीय रतं ति बूया । वायव्वेसु वलवाय रतं ति बूया । विणतेसु उट्टीय रतं ति बूया । फरुसेसु गद्दभीय रतं ति बूया । चित्तेसु गावीय रतं ति बूया । D कण्हेसु महिसीय रतं ति बूया । इति चतुप्पयगतं रतं ति ।
तत्थ माणुसं तिविधं-थिया पुरिसा णपुंसका चेति । थीमाणे थिया रतं, पुण्णामेसु पुरिसरतं ति बूया, णपुंसकेसु णपुंसकरतं ति बूया । तत्थ रतं दुविधं विगतं अविगतं चेति । तत्थ माणुसेसु माणुसं उद्धंभागेसु उवरि गीवाय पासितं 25 विज्जा । तत्थ सव्वसयणा-5ऽसणगते परिधाण-पादकलापक-पादकिंकणिका-खत्तिय-धम्मक-पायुकोपाणह-सव्वजाणगते सव्वजाणोवकरणे य माणुसं रतं बूया । तत्थ सव्वमल्ल-मुकुडउद्धगते कूचफणलीखावण-हाण-पधोवणविसेसकिया ओकुंतणक हरिताल-हिंगुलक-मणसिल-अंजण चुण्णक-अलत्तक-गंध-वण्णक कण्णसोधणक-अंजणीसैलाका-कुच्चठावण-कुंच-सूची-धूपण-गंधविधि-सव्वआहारगते सव्वभोयणगते भोयण-भायणगते भक्ख हरितपुप्फ-फलगते सासा-सम्मिका-वतंसक-ओवास कण्णपीलक-कण्णपूरक-णंदीविणद्धक-कुलीयंधक-तिलक- 30 कुंडल-वल्लिका-तलपत्तक-मधुरक-मुंहवासक-चंद-सुज्ज–णक्खत्त-गह-तारागण–पडिरूवसद्दपादुब्भावे भुत्तपीते चेति एवंविधसद्दरूवपादुब्भावे पासियं बूया । तत्थ मणुस्सरतं पुव्वाधारितं उद्धितं अवेटुं वेति । तत्थ उद्धंभागेसु
१ सु आभिसारिकेण हं० त० विना ॥ २ “सुभसारिकेण हं० त० ॥ ३ सपालिकाय हं० त० विना ॥ ४ 'क्खजोणिगयं हं० त० ॥ ५ एकम्मिकायं हं० त० ॥ ६ पाउको हं० त० ॥ ७ य सहस्से हं० त० विना ॥ ८ हस्तचिहान्तर्गत: पाठ: हं० त० एव वर्तते ॥ ९ "त्थ चउप्पदजो हं० त० ॥ १० वियागरे मत हं० त० ॥ ११ 'सु मच्छिका हं० त० ॥ १२-१३ हस्तचिहान्तर्गतः पाठः हं० त० एव वति ॥ १४ 'यचम्मक' हं० त० ॥ १५ "सक्किपाटकंतूणक हं० त० ॥ १६ “सलाकीकुच्च हं० त० विना ॥ १७ णट्ठककुरीएवतिलक हं० त० ॥ १८ महवासक-चंदमुहणखग्गहलरोगहणपडि हं० त० ॥ १९ चंद-सज्जु-णक्खत्तह-गह हं० त० विना || २० पोसितं हं० त० ॥ २१ अट्ठतं अवेटुं हं० त० ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org