Page Text
________________
सूत्रकृताङ्गं शीलाकाचार्याय चियुतं
॥१२४॥
पृथिव्याः-शीतोष्णरूपायास्तीव्रवेदनोत्पादको यः स्पर्शः-सम्पर्कः पृथिवीसंस्पर्शस्तमनुभवन्ति, तमेव विशिनष्टि-अन्येनदेवादिना उपक्रमितुम्-उपशमयितुं यो न शक्यते सोज्यानुपक्रमस्तम्, अपराचिकित्स्यमित्यर्थः, तमेवम्भूतमपरासाध्यं पृथिवीस्पर्श नारकाः समनुभवन्ति, उपलक्षणार्थवाचास्य रूपरसगन्धस्पर्शशम्दानप्येकान्तेनाशुभाषिरुपमाननुभवन्ति, तथा नरकपालैःपञ्चदशप्रकारैः परमाधार्मिकैः कृतं मुद्रासिकुन्तक्रकचकुम्भीपाकादिकं वधमनुभवन्त्याचासु 'तिमूषु' रत्नशर्करावालुकाख्यासु पृ-18 थिवीषु खकृतकर्मफलभुजो नारका 'अत्राणा' अशरणाः प्रभूतकालं यावदनुभवन्ति, 'शषासु' चतरषु पृथिवीषु पथमतमोमहातमाप्रभाख्यासु अनुभावमेव परमाधार्मिकनरकपालाभावेऽपि खत एव तत्कृतवेदनायाः सकाशाद्यस्तीव्रतरोऽनुभावो विपाको वेदनासमुद्घातस्तमनुभवन्ति परस्परोदीरितदुःखाश्च भवन्तीति । साम्प्रतं परमाधार्मिकानामाद्यासु तिसृषु पृथिवीषु वेदनोत्पादकान् खनामग्राहं दर्शयितुमाह
अंबे अंबरिसी चेव, सामे य सबलेवि य । रोहोवरुद्द काले य, महाकालेत्तिआवरे ॥ ६८॥
असिपत्ते धणुं कुंभे, वालु वेयरणीवि य । खरस्सरे महाघोसे, एवं पण्णरसाहिया ॥ ६९॥ गाथाद्वयं प्रकटार्थम् , एवं ते चाम्बइत्यादयः परमाधार्मिका यारा वेदनामुत्पादयन्ति प्रायोऽन्वर्थसंक्षबाचाहशाभिधाना एव द्रष्टव्या इति, साम्प्रतं खाभिधानापेक्षया यो या वेदना परस्परोदीरणदुःखं चोत्पादयति तां दर्शयितुमाह
घाडेंति य हाडेंति य इणंति बिधति तह णिसुंभंति ।मुंचंति अंबरतले अंबा खलु तत्व णेरड्या ॥७॥ १ गंध रस इति प्र.। ओहयहये य तहियं णिस्सने कप्पणीहि कप्पति । विदुलगचडलगछिन्ने अंबरिसी तत्थ णेरइए ॥७१ ॥
५नरकविसाडणपाडणतोडण पंधणरञ्जल्लयप्पहारेहिं । सामा रइयाणं पवत्तयंती अपुण्णाणं ॥७२॥
भक्त्यध्य. अंतगयफिफ्फिसाणि य हिययं कालेज्ज फुप्फुसे वक्के । सबला रतियाणं कडेति तहिं अपुन्नाणं ॥ ७३ ॥ उद्देशः१ असिसत्तिकोंततोमरसूलतिसूलेसु सूइचियगासु । पोयंति रुद्दकम्मा उ णरगपाला तहिं रोद्दा ॥७४॥ भंजंति अंगमंगाणि ऊरूबाहूसिराणि करचरणे । कप्पेंति कप्पणीहिं उवरुद्दा पावकम्मरया ॥ ७ ॥ मीरासु सुंठएसु य कंडूसु य पयंडएसु य पयंति । कुंभीसु य लोहिएमु य पयंति काला उ रतिए ॥७६॥ कप्पंति कागिणीमंसगाणि छिंदंति सीहपुच्छाणि । खावंति य रइए महकाला पावकम्मरए ॥ ७७॥ हत्थे पाए ऊरू बाहुसिरापायअंगमंगाणि । छिंदंति पगामं तू असि रइए निरयपाला ॥७८॥ केण्णोहणासकरचरणदसणटुणफुग्गऊरुवारणं । छेयणभेयणसाडण असिपत्तधणूहि पाडंति ॥७९॥ कुम्भीसु य पयणेसु य लोहियसु य कंदुलोहिकुंभीसु । कुंभी य णरयपाला हणंति पाड(योति णरएसु ॥८॥ तडतडतडस्स भजंति भजणे कलंबुवालुगापढे । वालूगा णेरइया लोलंती अंबरतलंमि ॥ ८१॥ पूयरुहिरकेसहिवाहिणी कलकलेंतजलसोया। वेयरणिणिरयपाला रइए ऊ पवाहंति ॥ ८२॥
॥१२४॥ कप्पेंति करकएहिं तच्छिति परोप्परं परसुएहिं । सिंबलितरुमारुहती खरस्सरा तत्थ रइए॥ ८३ ॥ १ वोहण• टीका । २ कंछ० प्र० । ३ पूओह. प्र.। भीए य पलायंते समंततो तत्थ ते णिरंभंति । पसुणो जहा पसुवहे महघोसा तत्व णेरइए ॥ ८४ ॥
तत्राम्बाभिधानाः परमाधार्मिकाः खभवनान्नरकावासं गला क्रीडया नारकान् अत्राणान् सारमेयानिव शूलादिप्रहारैस्तुदन्तो । 'घाडेति'त्ति प्रेरयन्ति-स्थानात् स्थानान्तरं प्रापयन्तीत्यर्थः, तथा 'पहाडेंति'त्ति खेच्छयेतश्चेतश्चानाथं भ्रमयन्ति, तथा अम्बरतले प्रक्षिप्य पुनर्निपतन्तं मुद्रादिना नन्ति, तथा शूलादिना विध्यन्ति, तथा 'निसुंभंति'त्ति काटिकायां गृहीखा भूमौ पातयन्ति अधोमुखान् , तथोत्क्षिप्य अम्बरतले मुश्चन्तीत्येवमादिकया विडम्बनया 'तत्र' नरकपृथिवीषु नारकान् कदर्थयन्ति । किश्चान्यत्उप-सामीप्येन मुद्रादिना हता उपहताः पुनरप्युपहता एव खगादिना हता उपहतहतास्ताबारकान् 'तस्यां नरकपृथिव्यां | 'निःसंज्ञकान् नष्टसंज्ञान् मृच्छितान्सतः कर्पणीभिः 'कल्पयन्ति' छिन्दन्तीतश्चेतश्च पाटयन्ति, तथा 'द्विदलचटुलकच्छिमानि'ति
मध्यपाटितान् खण्डशश्चिमांश्च नारकास्तत्र-नरकपृथिव्यामम्बर्षिनामानोऽसुराः कुर्वन्तीति, तथा-'अपुण्यवता' तीव्रासातो|दये वर्तमानानां नारकाणां श्यामाख्याः परमाधार्मिका एतचैतच्च प्रवर्तयन्ति, तद्यथा-'शातनम्' अङ्गोपाङ्गानां छेदनं, तथा 'पातनं' निष्कुटादधो वज्रभूमौ प्रक्षेपः तथा 'प्रतोदनं शूलादिना तोदनं व्यधनं, (ग्रन्थानम् ३७५०) सूच्यादिना नासिकादौ वेधस्तथा रज्ज्वादिना क्रूरकर्मकारिणं वनन्ति, तथा ताग्विधलताप्रहारैस्ताडयन्त्येवं दुःखोत्पादनं दारुणं शातनपातनवेधनवन्धनादिकं बहुविधं 'प्रवर्तयन्ति' व्यापारयन्तीति, अपिच-तथा-सबलाख्या नरकपालास्तथाविधकर्मोदयसमुत्पन्नक्रीडापरिणामा अपुण्यभाजा नारकाणां यत्कुर्वन्ति तदर्शयति, तद्यथा-अन्नगतानि यानि फिफिसानि-अत्रान्तर्वर्तीनि मांसविशेषरूपाणि तथा
कूष्माण्यवदायतं छित्त्वा यत्तिर्यक् छिद्यते वि.प्र.२ व्यधनं तथा । व्यथनं तथा ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001423 |
| Book Title | Acharangasutram Sutrakrutangsutram Cha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Sagaranandsuri, Anandsagarsuri, Jambuvijay |
| Publisher | Motilal Banarasidas |
| Publication Year | 1978 |
| Total Pages | 764 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Conduct, agam_acharang, & agam_sutrakritang |
| File Size | 26 MB |