Setubandha

SR No.: 001384
Original Sutra Author: N/A
Author: Krishnakant Handiqui
Publisher: Prakrit Text Society Ahmedabad
Publication Year: 1976
Total Pages: 812
Language: English, Sanskrit
Classification: Book_English & Literature
File Size: 14 MB

Page 640

NOTES - CANTO Xİ
146
रोषेणोत्तरमनुक्त्वा ताभिः केवलं प्रलोकितमात्मानं कथमपि व्यवास्थापयदित्यर्थः. MY seems to read garua-baham for galia'. Kula says सीताप्रसक्तिवैमनस्यात् अनालपिते अपृष्टे किमिति निरर्थकदत्तोल्लापम् , दयिताभिः गलितबाष्पं यथा स्यात् तथा .... प्रलोकितमात्मानं दशमुखः कथमपि यापयति व्यवस्थापयति.
19. K reads क्षपित (क्षयित Kula ) i.e. °kkhavia for agghavia = अर्धित (R). MY reads स्खलित (kkhalia). See below. K says रावणः प्रियाणामुन्मत्सरत्वात् प्रसारितः प्रारब्धः आभिजात्येन क्षपितो हुङ्कारो यत्र तत् , रुषा समस्तनिष्पीडिताधरोष्ठं यथा विलोकितं विलोकनम् अहृदयोऽप्यन्यत्रगतहृदयोऽपि अभिनन्दति तासां वाल्लभ्यादभिनन्दति स्म । अथवा अन्यहृदयः सन्नपि । प्राकृतलक्षणस्वातन्त्र्यमेतत्.
MY reads nivvoliat, like ms. C of Goldschmidt, for niuvellia, and explains it as निष्कामित. K seems to explain nivvellia as निष्पीडित (see above). R says दशवदनः प्रियाणां समस्तं संपूर्ण निर्वेल्लितं प्रस्फुरितमधरोष्ठं यत्र तादृशं प्रलोकितं दर्शनमभिनन्दति । किंभूतम्-उद्गतेन मत्सरेण प्रसारितः समुत्थापितः, अथ च अन्यचित्तत्वात् रावणेन विलासबुद्धया अर्पितः अर्चितः सत्कृतो हुंकारो यत्र तत्. MY says मत्सरेण प्रवर्तितो रोषातिशयेन मध्ये स्खलितश्च हुङ्कारो यस्य तत् समस्तनिष्क्रामिताधरोष्ठं प्रलोकितमहृदयोऽपि अनन्ददित्यर्थः । अत्र कोपस्य ललितत्वेन भावाख्यत्वं ग्राह्यम्. Kula says ईर्षोद्वेगेन प्रसारितः रावणशङ्कया क्षयितः संहृतो हुङ्कारो यत्र । समस्तो निर्मलः (१) .... .... अधरोष्ठो यत्र तत् प्रियाणां प्रलोकितम् अहृदयोऽपि हृदयशून्योऽपि दशवदनोऽभिनन्दति सौभाग्यसूचकत्वात् बहु मन्यत इत्यर्थः. SC which reproduces Kula's gloss anonymously has ha- ņivvellia समग्रदष्टोऽधरोष्ठ उत्तराधरो यत्र, SC chaya has निर्वेल्लित.
20. K says दुश्चिन्तितापदेशं सीताविषयं दुश्चिन्तितमुद्दिश्य अहृदयत्वात् विसर्जितासनम् आसनादुत्थाय गच्छन्तं पुननिवर्तमानं तदानीं प्रियाभिरुन्मत्सरंससंभ्रमं यथा कृतालोकमात्मानं क्षणं हसति किं कृतवानस्मीति स्वयमेव जहास.
Hemacandra 4.69 gsves nivvolai in the sense of मन्यना ओष्ठ मलिनं करोति.