________________
NOTES - CANTO XI
143
5. K reads भज्यमानं for bhijjante = भिद्यमाने (R and probably Kula)
K says प्रतिरुन्धतोऽपि यथाशक्ति निवारयतोऽपि अस्य धैर्यमुल्ललति गलति स्म । कथंभूतम्-प्रथममुत्कण्ठया भग्नं पुनः स्वेन बलेन प्रतिनिवृत्तं, परिस्थापितं यत्नात् स्थापितं च तत्क्षणमेव पुनरुत्कण्ठया भज्यमानं भूत्वा गलति स्म । धैर्यस्याधारे अलधुन्यपि अतिगुरुण्यपि हृदये विषमं भृशमुत्थितकम्पे सति गलति स्म । प्रतिरुन्धत इत्यनादरे षष्ठी. K (chaya) has विषमोत्थापित.
___MY reads bhijjantam for bhijjante. He says प्रथममुत्कण्ठया भग्न पुनः स्वाभाविकतया प्रतिनिवृत्त, यत्नात् स्थापितं च पुनरुत्कण्ठाबलात् भिधमानम् । अतएव उल्ललति स्म । visamuddhaia इति कादाचित्ककम्पे भ्रमति हृदय इत्यर्थः.
___Kula says हृदये धैर्य....स्थितिं न लभते । किंभूते हृदये-उपायशून्यतया भग्ने तदनभिमुखे (१) तत्प्रीत्या पुननिवृत्ते तदभिमुखीभूते, ततश्च मनोरथैः परिसंस्थापिते स्थिरीकृते, दुर्घटतया तच्चिन्तावर्जनस्य पुनरपि भिद्यमाने (?), विषमोद्गतकम्पे कामावेगादुद्भूतवेपथावित्यर्थः.
6. K says विजृम्भिका विजृम्भणम् । विज़म्भणकर्णविवरघट्टनादयो रताख्यस्य स्थायिभावस्य अनुभावा बोधका इत्यर्थः । ततोऽस्य विजम्भिकायासेन गलितबाष्पपूरं, तदानीं विषममुर्तितस्य विपर्यासितस्य प्रसारितस्य करतलस्य विरलाभिरङ्गुलिभिः दरस्थगितं मुखमंसे स्खलितम्.
Kula says विषमोद्वर्तिताभिः तिर्यगुत्तानिताभिः विरलप्रसारिताभिः कराङ्गुलीभिः. R says अंसे मुखं स्खलितं संबद्धम् । ....एवं विजम्भितेन वर्धितेनायासेनोद्वेगेन गलितो बाष्पोत्पीडो यस्मादिति रोदनमुक्तम्.
7. K says पार्श्वगतानां प्रेयसीनां जयशब्दमाकर्णयति स्म । कथंभूतम्उग्राहणमुपन्यासः । उद्गृहीतमुपन्यस्ते बद्धग्राहितयोरपीति वैजयन्ती। लीलया 1 our copy has भृशमर्थित ...
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
www