Setubandha

SR No.: 001384
Original Sutra Author: N/A
Author: Krishnakant Handiqui
Publisher: Prakrit Text Society Ahmedabad
Publication Year: 1976
Total Pages: 812
Language: English, Sanskrit
Classification: Book_English & Literature
File Size: 14 MB

Page 628

NOTES - CANTO X
135
कलुषाः प्रणयिन्यः प्रियैरनुनीयमानाः परिवतितुमभिमुखीभवितुं च नाशक्नुवन् । गाम्भीर्यात् केवलं रुदितवत्य इत्यर्थः.
Latakana says पराङ्मुखीभिरेव रुदितमिति भावः । अनुनयार्थं संमुखनिषण्णैः प्रियैः प्रतिकामिनीसंगचिह्नप्रकटनादिना व्याकुलीक्रियमाणाभिरुद्दीपितक्रोधाभिः । अतएव परिवर्तितुं न शक्रुवन्ति ताः.
___MY says velavijjantihim प्रतार्यमाणाभिः । प्रतारणं च संमुखनिषण्णेन (प्रियेण) निःशङ्कगाढालिङ्गनचुम्बनकचग्रहणादि । अत्रापि बाष्पजलघूर्णनं मानोपशमलिङ्गमित्यवसेयम् . Kula says velavijjantshim खिद्यमानाभिः velavia खेदिते प्रतापिते (प्रतारिते ?) च देशोयम्. SC says velaviam व्याकुले खेदिते च देशी.
69. K and MY read अनुनयसोढोऽपि पुनः सुचिरं for anuraakhana-laddha-suhe puno vi (R and Kula).
..K says मानवतीनां रोषश्चिरेण प्रशाम्यति स्म । कथमिति-अनुनयात् सोढोऽपि प्रियकृतादनुनयात् सोढोऽपि सुचिरं प्रियापराधं स्मृत्वा मन्युना शोकेन दुनिते विह्वले च सति हृदये प्रणयगुरुत्वात् चिरेण प्रशशामेति. It will be seen that K takes sambharia separately as a gerund. cf. 11. 92
___MY says sahio सोढः शान्त इति यावत् । प्रियानुनयनप्रशान्तोऽपि मानिनीनां रीषो व्यलीकस्मरणादिनोद्दीपनेन मानः कथं कथमपि चिरेणाशाम्यदित्यर्थः.
Kula says अनुनयेन क्षणलब्धमुखे, पुनरपि संस्मृतेन मन्युना अपराधेन दुःखितविह्वले हृदये.
70. K and MY read पतितः (padio) for gadio (R and Kula). R says नर्तितः चञ्चलीकृतः, but see below. K says दयितस्यालोके पतित आलोकेन परवशीकृतः विलासिनीसमूहः यत् किञ्चित् चेष्टते स्म । हस्तगतं वलयं प्रतिसारयति गलितमिव दृढयति स्म । सखी मोघमप्रस्तुतं किमप्यालपति स्मेति. R says प्रतिसारयति स्थानान्तरं प्रापयति. MY says