Setubandha

SR No.: 001384
Original Sutra Author: N/A
Author: Krishnakant Handiqui
Publisher: Prakrit Text Society Ahmedabad
Publication Year: 1976
Total Pages: 812
Language: English, Sanskrit
Classification: Book_English & Literature
File Size: 14 MB

Page 397

236
SETUBANDHA
14. K, Kula and Muda read समर्थः and नयति in the singular. They as well as MY read विगलित for vihadia विघटित (R).
K says समर्थो विघटमानमपि एवं समुद्रादिभिः प्रतिबन्धैः शिथिलीभवन्तमपि व्यवसायं कार्याध्यवसायमन्यैः पुरुषैः दुर्गमं पन्थानं पदं नयति । दिवसकरः विगलितैकचक्रत्वात् विघटमानं रथं यथा भुवनान्तरालविस्तारं नयति तद्वदिति । आदित्यरथस्य प्रसिद्धमेकचक्रत्वम् .
___MY says व्यवसाय व्यवसितार्थम् । पन्थानमुपायभूमिम् । यथा रविविगलितैकचक्रमपि रथं भुवनस्य मध्यावकाशं सर्वगः सर्वतो नयतीत्यर्थः . Kula says व्यवसायं कार्यम् . R says भुवनान्तरं नभस्तदेव विष्कम्भ विवरम् । विष्कम्भो विवरे देश्याम् :
Muda says समर्थों विसामग्रीकमपि उद्योगमन्यपुरुषदुर्गमं मार्ग नयति । तत्रोपमा भुवनेत्यादि । विष्कम्भो विस्तारः . Kula says एकस्मात् भुवनादन्यत् भुवनान्तरं तस्य विष्कम्भमन्तरालं विगलितं विशृङ्खलमेकं चक्रं यस्य तं रथं दिवसकर इव . Deva says यथा दिवसकरः विगलितकचक्रं एकचक्रत्वादेव विकलं स्वं रथं भुवनान्तरविष्कम्भं भुक्नान्तरसन्धिप्रदेशं यथा नयति तद्वदिति .
15. K says अनुत्तालश्रमान् अनुत्तालः अनुन्नतः श्रमो येषां तान् , तालसमान् दीर्घान् भुजान् अचिरात् कृतकार्यान् पश्यत । किञ्च निभृतः भप्रकाशमानो भवतां राजसभावो राजसत्वमपैतु अपगच्छतु। रजोगुणविज़म्भणेनैव हि संरम्भः स्यादिति भावः । अपि च प्रतिपक्षस्य शत्रोः राजस्वभावश्चापैतु .
Kula explains nihuo as निधृतः (निधुतः !), and says निधृतो निःशेषेण धृतः (धुतः १) प्रतिपक्षस्य च रावणस्य राजस्वभावो राजत्वमपैतु अपगच्छतु। रागसहायः, रागः कामासक्तिः सहायः सहचरो यस्य । अथवा राजस्वभावरूपेण व्यपदेशात् निभृतः छन्नो राजसो भाव इत्यर्थः ,