________________
–
લઇન
{ જીવત-વિજ્ઞાન પાપ કાર્યોમાં શ્રદ્ધા કરીએ છીએ તે દર્શનગુણનો અશુભ પર્યાય છે. પાપ કાર્યોનું સ્મરણ કરીએ છીએ તે જ્ઞાનગુણનો અશુભ
પર્યાય છે. - પાપ કાર્યોમાં પ્રવૃત્તિ (તન્મયતા) કરીએ છીએ તે
ચારિત્રગુણનો અશુભ પર્યાય છે. જ્ઞાનીઓએ અધ્યાત્મશાસ્ત્રોમાં શરીર ગ્રહણને જ સંસાર કહ્યો છે; કારણ કે દેહ મૃત્યુ સુધી આત્માની સાથે એકક્ષેત્રાવગાહ સંબંધ રહે છે. પરમાર્થથી દેહમમત્વ એ જ મુખ્ય સંસાર છે. જેને ભોગ રુચે તે નિયમથી મિથ્યાદષ્ટિ હોય છે. આપણી જાતિ સ્ત્રી કે પુરુષની નથી; તે તો શરીરની જાતિ છે. આપણી જાતિ મનુષ્યની નથી; તે તો શરીરની જાતિ છે - એમ નિશ્ચયનયથી જાણીએ અને માનીએ તો તેવા અભ્યાસથી દેહાત્મબુદ્ધિ ઘટે છે. નિમિત્તથી કાર્ય થતું નથી અને નિમિત્ત વગર પણ કાર્ય થતું નથી, એમ સ્યાદ્વાદથી ભગવાને તત્ત્વનું નિરૂપણ કર્યું છે. આ વાત સુપાત્ર જીવને, ગુરુગમથી, ક્રમે ક્રમે સમજાય છે.
જ્યાં એકનો જ હઠાગ્રહ છે ત્યાં કાર્યસિદ્ધિ થતી નથી. યથા –
ઉપાદાનનું નામ લઈ, એ જે તજે નિમિત્ત; પામે નહિ સિદ્ધત્વને, રહે ભ્રાંતિમાં સ્થિત.”
(શ્રીઆત્મસિદ્ધિશાસ્ત્ર - ગાથા ૧૩૬)
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
