________________
જીવત-વિજ્ઞાન
૧. સાધકમાં હજી તીવ્ર મુમુક્ષુતા ઉત્પન્ન થઈ નથી.
૨. મોહનીય કર્મની બહુલતાને લીધે સુસંસ્કારોની અને સત્પાત્રતાની ઓછપ છે.
૩. પાંચ ઇન્દ્રિયોના વિષયોમાં ઘણી આસક્તિ છે અને તેવી આસક્તિવાળું જીવન જીવી રહ્યો છે.
પ્રશ્ન : સત્પુરુષની ઓળખાણ થયે, તેમની આજ્ઞાનું પાલન કેમ નહીં થઈ શકતું હોય?
ઉત્તર ઃ આના કારણો સામાન્યપણે નીચે પ્રકારે સમજી શકાય છે ઃ
૧. પ્રમાદને આધીન થઈ જઈને ઊંઘ, આળસ, ધર્મ પ્રત્યે અનાદરબુદ્ધિ સેવે છે અને દુનિયાના કામો ઘટાડતો નથી. રાબેતા મુજબના જીવનની ટેવોમાં ઢસડાતો રહે છે.
૨. પાંચ ઇન્દ્રિયોના વિષયની લોલુપતામાં રહ્યા કરે છે અને વૈરાગ્યભાવ કેળવતો નથી.
૩. પોતાના દોષોને નિષ્પક્ષપણે તપાસતો નથી, કબૂલતો નથી અને કાઢતો નથી તો સુધારણા કેવી રીતે થાય?
૪. દ્રઢ મનોબળ કેળવ્યું નથી અને પરાક્રમમાં પ્રવર્તતો નથી, જેથી અપૂર્વ અને અમૂલ્ય પુણ્યયોગ વીતી રહ્યો છે તેનું ભાન પણ રહેતું નથી.
૫. પોતાની સમુચ્ચય યોગ્યતાની ન્યૂનતા; જે સૈદ્ધાંતિક સત્યો તેમજ ગુરુગમ દ્વારા સમજવા યોગ્ય છે.
Jain Education International
.J-૩૨ –
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
