________________
સત્સમાગમ
પોતાને સ્થાનકે મૂકીને જ સત્સંગ અર્થે જવું.
(૩) સાદો સાત્ત્વિક આહાર, ખોટી વાતો ન કરવાનો નિયમ, સહજપણે આવી મળે તેવી સગવડમાં સંતોષ માનવો વગેરે પ્રકારો ભજવા.
(૪) સંપથી સૌ સાથે પ્રેમપૂર્વકનો વ્યવહાર, ગુણીજનો અને સંતો પ્રત્યે વિશિષ્ટ વિનયભક્તિપૂર્વકનો વ્યવહાર અને નિંદા, દ્વેષ, ખોટા વાદવિવાદ વગેરેનો ત્યાગ એ સઘળાં સત્સમાગમમાં ઉપકારી છે.
(૫) વધારે પડતી ઊંઘ ન લેવી, પ્રયોજન પૂરતું જ સૌ સાથે બોલવુંચાલવું, નિયમિતપણે અને સમયસર પ્રવચન-સ્વાધ્યાયનો લાભ લેવા હાજર થઈ જવું, સ્વાધ્યાયની અવશ્ય નોંધ ઉતારવી અને પછીથી વિશેષ જ્ઞાનીને તે સુધારો-વધારો કરવા આપવી અને સામૂહિક ભજન-કીર્તનના કાર્યક્રમમાં જોડાવું એ ઇત્યાદિ શિસ્ત જરૂરી છે.
(૬) વ્યક્તિગત આરાધનામાં અમુક સમય વિતાવવો. મૌનપૂર્વકનું અધ્યયન અને એકાંતમાં વૈરાગ્યનાં પદોનું રટણ અને સ્મરણ તથા તત્ત્વવિચારનો શાંત જગ્યામાં અભ્યાસ, એ આદિ આગળ વધેલા સાધકો માટે ખાસ આવશ્યક અને ઉપકારી છે.
સત્સમાગમનો મહિમા ખરેખર સર્વ આત્મસાધનોમાં શિરોમણિ તરીકે સત્સમાગમ છે અને સામાન્ય સુખથી માંડીને મહાન અને ઉત્તમ પદની પ્રાપ્તિ કરાવવાની સર્વ શક્તિ આ સત્સમાગમમાં રહેલી છે, તે નિઃસંદેહ છે. જો કે તેનો પૂર્ણ મહિમા કહેવાને કોઈ સમર્થ નથી, છતાં અનેક મહાન પુરુષોએ તેનું સ્વાનુભવજનત માહાભ્ય ગાયું છે. તેની માત્ર અલ્પ પ્રસાદી સાધકો સમક્ષ નીચે રજૂ કરીએ છીએ ?
(૧) એક ક્ષણ પણ સજ્જન પુરુષોનો સમાગમ સંસારમાંથી તરવાને માટે નાવ સમાન છે.
(૨) સત્સંગ એ સર્વ સુખનું મૂળ છે. સત્સંગનો લાભ મળ્યો કે તેના પ્રભાવ વડે વાંછિત સિદ્ધિ થઈ જ પડી છે. ગમે તેવા પવિત્ર થવાને માટે સત્સંગ શ્રેષ્ઠ સાધન છે.
(૩) અવશ્ય આ જીવે પ્રથમ સર્વ સાધનને ગૌણ જાણી નિવણનો મુખ્ય હેતુ એવો સત્સંગ જ સવણિપણે ઉપાસવો યોગ્ય છે કે જેથી સર્વ સાધન સુલભ થાય છે એવો અમારો આત્મસાક્ષાત્કાર છે. જો એક એવી
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
