Harivanshpuran

SR No.: 001271
Original Sutra Author: Jinsenacharya
Author: Pannalal Jain
Publisher: Bharatiya Gyanpith
Publication Year: 2003
Total Pages: 1017
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Literature, & Story
File Size: 26 MB

Page 357

द्वाविंशतितमः सर्गः चम्पायां रममाणस्य सह गान्धर्वसेनया । वसुदेवस्य संप्राप्तः फाल्गुनाष्टदिनोत्सवः ॥१॥ देवा नन्दीश्वरं द्वीपं खेचरा मन्दरादिकम् । यान्ति वन्दारवः स्थानमानन्दं दधतस्तदा ॥२॥ जन्मनिष्क्रमणज्ञाननिर्वाणप्राप्तितोऽहंतः । वासुपूज्यस्य पूज्या तां चम्पा प्रापुः स्फुरदगृहाम् ॥३॥ आगच्छन्ति तदा कतु जिनेन्द्रमहिमोत्सवम् । सर्वत: पुत्रदाराद्यैर्भूचराश्च नभश्चराः ॥४॥ चम्पावासी जनः सर्वो निश्चक्राम सराजकः । प्रतिमा वासुपूज्यस्य पूज्यां पूजयितुं बहिः ।।५।। रथैः केचिद्गजैः केचित् वाजियुग्यादिमिः परे । निर्यान्ति स्त्रीजनाः पुर्या यात्रायां चित्रभूषणाः ॥१॥ शौरिरश्वरथारूढः साई गान्धर्वसेनया । जिनं पूजयितुं पुर्या निर्यातोऽसौ सपर्यया ॥ ॥ भटमण्डलमध्यस्थो गच्छन् जिनगृहातः । मातङ्गकन्यकावेषां नृत्यत्कन्यां निरैक्षत ॥४॥ नीलोत्पलदलश्यामां वृत्तोत्तुङ्गपयोधराम् । भूषाविद्युल्लताश्लिष्टी योषां वा प्रावृषः श्रियम् ॥९॥ सुबन्धुकाधरच्छायां सुपद्मपदपाणि काम् । पुण्डरीकदर्श दृश्यां मूर्त्तामिव शरन्छियम् ॥१०॥ श्रियं हियं ति बुद्धिं लक्ष्मी चापि सरस्वतीम् । स्वयं जिनेन्द्रभक्त्ये नृत्यन्त मतिरूपिणीम् ॥११॥ स्थितो रङ्गविमागेऽत्र गायकः सपरिग्रहः । मृदङ्गी पणवी चैव दर्दुरी कंसवादकः ॥१२॥
अथानन्तर कुमार वसुदेव चम्पापुरीमें गान्धर्वसेनाके साथ क्रीड़ा करते हुए रहते थे कि उसी समय फाल्गुन मासकी अष्टाह्निकाओंका महोत्सव आ पहुँचा ॥१॥ वन्दनाके प्रेमी एवं हृदयमें आनन्दको धारण करनेवाले देव नन्दीश्वर द्वीपको तथा विद्याधर सुमेरु पर्वत आदि स्थानोंपर जाने लगे ॥२॥ भगवान् वासुपूज्यके गर्भ, जन्म, दीक्षा, ज्ञान और निर्वाण इन पांच कल्याणकोंके होनेसे पूज्य एवं देदीप्यमान गृहसे सुशोभित चम्पापुरीमें भी देव और विद्याधर आये ॥३।। उस समय श्री जिनेन्द्र भगवान्की पूजाका उत्सव करनेके लिए भूमिगोचरी और विद्याधर राजा अपनी स्त्रो तथा पुत्र आदिके साथ सर्व ओरसे वहां आये थे ॥४॥ चम्पापुरीके रहनेवाले सब लोग भी राजाको साथ ले श्री वासुपूज्य स्वामीकी प्रतिमाको पूजनेके लिए नगरसे बाहर गये ||५|| उस समय नाना प्रकारके आभूषणोंको धारण करनेवाली स्त्रियाँ नगरसे बाहर जा रही थीं। उनमें कितनी ही हाथीपर बैठकर तथा कितनी ही घोड़े एवं बेल आदिपर बैठकर जा रही थीं ॥६॥ कुमार वसुदेव भी गान्धर्वसेनाके साथ घोड़ोंके रथपर आरूढ़ हो श्रीजिनेन्द्र देवकी पूजा करनेके लिए सामग्री साथ लेकर नगरीसे. बाहर निकले ॥७॥ अनेक योद्धाओंके मध्यमें जाते हुए कुमार वसुदेवने वहां जिनमन्दिरके आगे मातंगकन्याके वेषमें नृत्य करती हुई एक कन्याको देखा ॥८॥ वह कन्या नील कमल दलके समान श्याम थी, गोल एवं उठे हुए स्तनोंसे युक्त थी तथा बिजलीके समान चमकते हए आभूषणोंसे सहित थी इसलिए हरी-भरी, ऊंचे मेघोंसे यक्त एवं चमकती हई बिजलीसे युक्त वर्षा ऋतुकी लक्ष्मीके समान जान पड़ती थी ॥९॥ अथवा उसके ओठ बन्धूकके पुष्पके समान लाल थे, उसके हाथ-पैर उत्तम कमलके समान थे और नेत्र सफेद कमलके समान थे, इसलिए वह साक्षात् मूर्तिमती शरद् ऋतुको लक्ष्मीके समान दिखाई देती थी ॥१०॥ अथवा वह रूपवती कन्या जिनेन्द्र भगवान्को भक्तिसे स्वयं नृत्य करतो हुई श्री, धृति, बुद्धि, लक्ष्मी एवं सरस्वती देवीके समान जान पड़ती थी॥११॥ नृत्यकी रंगभूमिमें गानेवाले अपने परिकरके साथ स्थित थे। मृदंग, पणव, दर्दुर, झांझ, विपंची और वीणा बजानेवाले बादक तथा उत्तम १. जिनगृहागतः म. । २. जिनेन्द्रभक्तेव म. ।

Translation AI Generated

## Twenty-Second Canto:

The festival of the eighth day of the Phalguna month arrived while Vasudeva was enjoying himself in Champa with the Gandharva Sena. ||1||

Devotees of the Lord, filled with joy, went to the island of Nandishvara, the Sumeru mountain, and other places. ||2||

Devas and Vidyadharas arrived in Champa, a city adorned with radiant houses, where Vasupujya was born, attained enlightenment, and achieved Nirvana. ||3||

From all directions, earth-dwellers and celestial beings, along with their wives and children, came to celebrate the festival of the Jina. ||4||

All the people of Champa, including the king, went out to worship the image of Vasupujya. ||5||

Some went in chariots, some on elephants, and others on horses and camels. The women of the city, adorned with beautiful ornaments, went out on the pilgrimage. ||6||

Kumar Vasudeva, mounted on a chariot drawn by horses, along with the Gandharva Sena, went out of the city to worship the Jina, carrying all the necessary offerings. ||7||

While passing through the midst of the army, Kumar Vasudeva saw a girl dancing in the guise of a Matanga-kanya in front of the Jina temple. ||8||

She was dark like the petals of a blue lotus, with round, full breasts, and adorned with ornaments that sparkled like lightning. She resembled the goddess of the rainy season, with her lush greenery, towering clouds, and flashing lightning. ||9||

Or, her lips were red like the petals of a Bandhuka flower, her hands and feet were like the finest lotuses, and her eyes were like white lotuses. She appeared like the goddess of the autumn season, embodied in form. ||10||

Or, she was a beautiful girl who, while dancing with devotion to the Jina, resembled the goddesses of wealth, patience, wisdom, Lakshmi, and Saraswati. ||11||

Singers, along with their entourage, were present in the arena of the dance. There were players of the mridanga, panava, dardura, cymbals, vipanci, and vina. ||12||