________________
૧૨
ઉત્તરાધ્યયન સરા કરવું તે ક્ષમાધર્મ કહેવાય છે. ક્ષમાવાન, કેઈ જાતની પ્રતિક્રિયા ન કરે તેમ પિતાના મનમાં દુઃખ પણ ન લાવે. (૨૮) અરે ! ઘર ત્યાગી જનાર ભિક્ષનું જીવવું હમેશાં દુષ્કર હેય છે.” કારણું
કે તે બધું માગીને જ મેળવી શકે છે. તેને અયાચિત કશું હોતું નથી. (૨૯) ભિક્ષાથે ગૃહસ્થને ઘેર જતાં ભિક્ષુને પિતાને હાથ લાંબો કરે તે સહેલ
નથી (યાચના કરવી તે દુષ્કર છે) માટે ગૃહસ્થવાસ એ જ ઉત્તમ છે, એમ ભિક્ષુ ચિંતવે નહિ.
નેધ : સાચા ભિક્ષુને માગવું ઘણીવાર દુઃખદ થાય છે છતાં માગવું એ તેમના માટે ધર્યા છે. આથી જ તેમને પરિવહમાં સ્થાન છે. (૩૦) ગૃહસ્થોને ત્યાં (ભિન્ન ભિન્ન સ્થળે) ભોજન તૈયાર થાય તે વખતે ભિક્ષા
ચારી માટે જવું. ત્યાં ભિક્ષા મળે કે ન મળે તો પણ બુદ્ધિમાન ભિક્ષુ
અનુતાપ (ખે) ન કરે. ' (૩૧) “આજે હું ભિક્ષા ન પામ્યો. પરંતુ કાલે ભિક્ષાને લાભ થશે. તેમાં
શું ?” જે એમ ચિંતવે તે ભિક્ષાની અપ્રાપ્તિ તેને ખટકે નહિ.
નેંધ : ઉચ્ચ ભાવના કે વિચાર સાધકના સંકટને પરમ સાથી છે. (૩૨) (કવચિત) વેદનાના દુઃખથી પીડાયેલે ભિક્ષુ ઉત્પન્ન થયેલા દુઃખને જાણીને
પણ મનમાં જરાય દીનતા ન લાવતાં બુદ્ધિને સ્થિર રાખે અને રોગથી ઘેરાવા " છતાં તે દુઃખને સહન કરે. (૩૩) ભિક્ષુ ઔષધને (રોગ પ્રતિકારને ન ઈચ્છે, પરંતુ આત્મશોધક થઈ શાન
રહે. પ્રતિઉપાય ન કરે કે ન કરાવે તેમાં જ ખરેખર તેનું સાધુત્વ છે.
નોંધ : દેહાધ્યાસને છેડી દેનાર ઉચ્ચ યોગીની ભૂમિકાની આ વાત છે. અહીં આજુબાજુના સંગબળને વિવેક કરવો ઘટે. (૩૪) વસ્ત્રવિના રહેનારા તથા રૂક્ષ શરીરવાળા તપસ્વી સાધુને તૃણ (દક્ષેદિક)
ઉપર સૂતાં શરીરને પીડા થાય – . (૩૫) કે અતિ તાપ પડવાથી અતુલ વેદના થાય એમ જાણીને પણ એ ઘાસ વડે
પીડા પામેલા સાધુઓ વસ્ત્ર ન સેવે. .
નોંધ : ઉચ્ચ ભૂમિકાના જે ભિક્ષુઓ અંગ પર વસ્ત્રો નથી રાખતા તેવાને ઘાસની શયા અંગ પર ખૂંચે છતાં તેઓ તે કષ્ટ સહન કરે, પણ વસ્ત્ર ન વાપરે. (૩૬) ગ્રીષ્મ કે બીજી કેંઈ ઋતુમાં ધામ વડે રજથી કે મેલથી મલિન શરીરવાળા
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
