________________
આઠમી પરા દૃષ્ટિ
ઢાળ આઠમી
દૃષ્ટિ આઠમી સાર સમાધિ, નામ પરા તસ જાણું જી આપસ્વભાવે પ્રવૃત્તિ પૂરણ, શશિયમ બોધ વખાણું જી નિરતિચાર પદ એહમાં, યોગી કહીએ નહી અતિચારી જી આરોહે આરૂઢે ગિરિને, તેમ એહની ગતિ ન્યારી જી।।૧।
અર્થ આ આઠમી દૃષ્ટિમાં શ્રેષ્ઠ એવી સમાધિ પ્રાપ્ત થાય છે. અને તે દૃષ્ટિનું “પરા” એવું નામ જાણવું. પોતાના આત્મસ્વભાવમાં જ વર્તવાની પ્રવૃત્તિથી ભરપૂર આ દૃષ્ટિ છે. તથા ચંદ્રની જેમ નિર્મળ બોધદશા પ્રવર્તે છે. અહીં વર્તતા યોગી મહાત્માઓ નિરતિચાર પદવાળા હોય છે. તેથી અતિચા૨ સેવનારા હોતા નથી. પર્વત ઉપર ચડેલાને ચડવાની ક્રિયા જેમ હોતી નથી તેમ આ મહાત્માઓની પ્રવૃત્તિ કોઈ અલૌકિક અર્થાત્ લોકોત્તર હોય છે. ||૧||
-
-
વિવેચન - યોગદશાની આ છેલ્લી દૃષ્ટિ છે. આ દૃષ્ટિનું નામ પરાષ્ટિ છે. આ આઠમી દૃષ્ટિ છે. યમ-નિયમ આદિ યોગનાં આઠ અંગોમાંનું છેલ્લું અંગ શ્રેષ્ઠ એવી સમાધિ અહીં હોય છે. આત્મસ્વભાવમાં સહજપણે જ પ્રવર્તવારૂપ પ્રવૃત્તિ હોય છે. પરંતુ બુદ્ધિપૂર્વક પ્રવૃત્તિ કરવાની હોતી નથી. પ્રવૃત્તિ એ આઠમો ગુણ છે. તેની પ્રાપ્તિ અહીં થાય છે. અતિચારો સંભવતા ન હોવાથી નિરતિચાર એવું આ સ્થાન છે. સાધવા જેવું જે હતું તે સર્વે સાધી લીધું હોવાથી કર્તવ્યબુદ્ધિએ હવે કંઈ કરવાનું સંભવતું નથી. ભાવાર્થ આ પ્રમાણે છે
આ છેલ્લી આઠમી દૃષ્ટિ છે. ક્ષપકશ્રેણીમાં અન્ને આ
Jain Education International
-
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
