________________
દ્વિ-ત્રા શવ્વા:
પ્રવરતાર્કિક આચાર્યપ્રવર મહાપુરુષ શ્રી સિદ્ધસેન દિવાકરજીએ પારંપરિક માન્યતા પ્રમાણે લગભગ બે હજાર વર્ષ પૂર્વે તત્ત્વજ્ઞાન તથા આચારવિચાર સંબંધી ઘણાં મહત્ત્વનાં ચિંતનો કરેલાં છે કે જે પ્રાકૃતમાં 'સંમતિતર્ક'માં તથા સંસ્કૃતમાં કેટલીક 'દ્વાત્રિંશિકા'ઓમાં સચવાયેલાં છે. એ ઘણા ગંભીર છે. 'સંમતિતર્ક'ની તો વિશાળ વ્યાખ્યા પણ મળે છે, પરંતુ દ્વાત્રિંશિકાઓનું ખાસ કોઈ વિવેચન જાણવામાં આવ્યું નથી.
તેમાંના કેટલાક શ્લોકોનો અર્થ પં. સુખલાલજીએ કરેલો છે, જે કોઈ લેખમાં ઘણાં વર્ષો પૂર્વે મારા જોવામાં આવ્યો હતો. દિવાકરજીની બત્રીશીઓનું અવગાહન અને પરિશીલન થવું ખાસ જરૂરી છે. એ ગંભીર અને ગૂઢ હોવાને લીધે તેનો બરાબર અર્થપકડવામાં મુશ્કેલી તો પડે જ છે, છતાં તેનું પરિશીલન કરતાં કરતાં કંઈક તો હાથમાં આવશે જ. મુનિરાજ શ્રી ભુવનચંદ્રજી મહારાજે આ દિશામાં પરિશ્રમ કરવાની જે પહેલ કરી છે તે અનેકને એ દિશામાં જવા માટે પ્રેરક બનો એ જ શુભેચ્છા.
પરિશીલન કરતાં કરતાં, અશુદ્ધ લાગતા પાઠોને શુદ્ધ કરવામાં તેમ જ તેના ગંભીર અર્થ સુધી પહોંચવામાં દિવાકરજીના ગ્રંથોનું પુનઃ પુનઃ પરિશીલન જરૂર સહાયક થશે.
સં. ૨૦૫૫, આસો વદ ૧૨,
તા. ૪-૧૧-૯૯
શ્રી ચિંતામણિ પાર્શ્વનાથ શ્વે. જૈન મંદિર હરિદ્વાર (ઉત્તરપ્રદેશ)
Jain Education International
પૂજ્યપાદ ગુરુદેવ મુનિરાજશ્રી ભુવનવિજયાન્તેવાસી મુનિ જંબૂવિજય
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
