________________
૧૮ સિદ્ધસેન શતક
ઓગણીસમી બત્રીસી જૈન દર્શનમાન્ય મોક્ષમાર્ગ અને તત્ત્વજ્ઞાનનું ગહન સ્તરેથી પ્રતિપાદન કરે છે. આનું નામ ‘નિશ્ચય દ્વાત્રિંશિકા’ એવું મળે છે. વીસમી બત્રીસીનું નામ ‘દૃષ્ટિ પ્રબોધ દ્વાત્રિંશિકા' છે. આમાં જૈન તત્ત્વજ્ઞાનના કેટલાક પદાર્થોનું અતિ સૂક્ષ્મ દૃષ્ટિએ વિશ્લેષણ થયું છે. આ બંને બત્રીસીઓ કદાચ સૌથી વધુ કઠિન અને ગંભીર બત્રીસીઓ છે. જૈન દર્શનમાન્ય તત્ત્વોની ચર્ચા હોવા છતાં વિષય અપરિચિત સમો ભાસે છે.
એકવીસમી બત્રીસી છે ‘મહાવીર દ્વાત્રિંશિકા’. ભગવાન મહાવીરની એક મહાન માર્ગદર્શક તરીકે દિવાકરજીએ આ બત્રીસીમાં મુક્તકંઠે સ્તવના કરી છે. ભગવાનના ગુણ, જ્ઞાન, કાર્ય તથા પરમાત્મ સ્વરૂપને જ કેન્દ્રમાં રાખીને સરલ-સુગમ શૈલીમાં રચાયેલી આ બત્રીસી શ્રી સિદ્ધસેનની મહાવીરભક્તિને ઉજાગર કરે છે.
શ્રી દિવાકરજીનું બહુ થોડુંક જ સાહિત્ય આજે બચ્યું છે. જેટલું છે તેટલું પણ તેમની પ્રચંડ પ્રતિભાની ઝાંખી કરાવવા સમર્થ છે. ઉપલબ્ધ બત્રીસીઓનું સાંગોપાંગ અધ્યયન થવું હજી બાકી છે. પ્રસ્તુત ‘સિદ્ધસેન શતક' વિદ્વાનોનું એ તરફ ધ્યાન દોરવાનો એક પ્રયાસ માત્ર છે.
– મુનિ ભુવનચંદ્ર
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
