________________
૨૧૬ [] સિદ્ધસેન શતક
૯૯
પ્રભુએ પ્રબોધેલો દશવિધ ધર્મ
तपः संयमः सूनृतं ब्रह्म शौचं,
मृदुत्वार्जवाकिञ्चनत्वानि मुक्तिः । क्षमैवं यदुक्तो जयत्येव धर्मः,
સ : પરત્મા તિર્થે જિનેન્દ્રઃા (૨૧.) તપ, સંયમ, સત્ય, બ્રહ્મચર્ય, શૌચ, નમ્રતા, સરળતા, આકિંચન્ય, સંતોષ અને ક્ષમા –જે પ્રભુએ દર્શાવેલો આ દશવિધ ધર્મ જગતમાં પ્રકાશે છે તે જિનેન્દ્ર પરમાત્માનું મને શરણ હો.
ભગવાને વિશ્વવ્યવસ્થાના રહસ્યો ખોલ્યાં તથા કલ્યાણકારી જીવનમાર્ગ પણ પ્રબોધ્યો એમાં પ્રભુનું અનોખું વ્યક્તિત્વ પ્રગટ થાય છે. દિવાકરજી આ વ્યક્તિત્વના જ વિધવિધ રીતે ગુણગાન કરે છે. આ શ્લોકમાં તીર્થંકરોએ પ્રબોધેલા ધર્મમાર્ગના સાર જેવા તત્ત્વોનું સ્મરણ કરવામાં આવ્યું છે. દશવિધ ધર્મ એ જ પ્રભુના ઉપદેશનો સાર છે. ક્ષમા, મૃદુતા, ઋજુતા, સંતોષ, તપ, સંયમ, સત્ય, શૌચ, આકિચન્ય અને બ્રહ્મચર્ય – આ દશ મહાન ધર્મો પ્રાચીન સર્વ ધર્મપરંપરાઓમાં ઓછેવત્તે અંશે ઉપદેશાયા છે. જૈન ધર્મસાધનામાં આ દશલક્ષણ ધર્મ કેન્દ્રસ્થાને છે.
આમાંનો પ્રત્યેક સગુણ સાધના માગે છે. માનવ જીવનના પ્રત્યેક ક્ષેત્રને આ ધર્મો આવરી લે છે. આમાંનો એકાદ ગુણ પણ જીવનમાં
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
