________________
૧૫૬ [] સિદ્ધસેન શતક
હોતી નથી. પૂર્વગ્રહ અને આગ્રહ એકબીજાના કથનને સમજવામાં અંતરાય ઊભો કરે છે. શબ્દનો અર્થ કે ભાવાર્થ સમજયા વિના જ શબ્દોની મારામારી થતી હોય છે. કયારેક તો બંનેની વાત એક હોવા છતાં ઊંધું ઘાલીને વિરોધ થતો હોય છે ત્યારે અરીસામાં દેખાતી ચકલીને ચાંચો મારતી ચકલી જેવું દયાજનક ચિત્ર ઊભું થતું હોય છે.
દરેક શબ્દનો એક સીધો સાદો વાચ્યાર્થ હોય છે જેને ‘અભિધા' કહે છે. કયારેક શબ્દ કોઈ જુદા જ અર્થમાં વપરાય છે, જેને ‘વ્યંજના’ અને ‘લક્ષણા' કહે છે. શબ્દ વાચ્યાર્થમાં વપરાયો છે કે વ્યંગ્યાર્થ-લાક્ષણિક અર્થમાં વપરાયો છે તે ન સમજાય તો ય ઝઘડો થવાનો. ઘણાની તો શબ્દના વાચ્યાર્થ-સીધાસાદા અર્થ સુધી પણ પહોંચ હોતી નથી. મોટા ભાગના વિવાદો આવી શબ્દગરબડ (ખરેખર તો અર્થગરબડ)માંથી જન્મે છે. સુજ્ઞજનો અર્થને ધ્યાનમાં લે છે અને જીભાજોડીને ટાળે છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
