________________
સિદ્ધસેન શતક [] ૧૪૯
ક
અનધિકાર ચેષ્ટા
दैवखातं च वदन
मात्मायत्तं च वाङ्मयम्। श्रोतारः सन्ति चोक्तस्य,
નિર્બળ: જો ન પતિઃ ? (૨.૭) મોટું વિધાતાએ કોતરી આપ્યું છે, સાહિત્ય બધું હાથવગું છે, બોલેલું સાંભળી લેનારા લોકો મળી રહે છે, તો પછી કયો નિર્લજ્જ માણસ વિદ્વાન–વક્તા-વિચારક બનવા ન ઈચ્છે?
તત્ત્વજ્ઞાન અને અધ્યાત્મના ક્ષેત્રે “મનમાં આવે તેમ બોલવાનું કે કરવાનું ન હોય. દરેક વિચારને તર્ક ઉપરાંત શાસ્ત્ર અને અનુભવનો આધાર હોવો જોઈએ. વિદ્વાનો અને વક્તાઓએ સ્વયં આ મર્યાદાનું પાલન કરવું જોઈએ. પરંતુ બધા વિદ્વાનો અને ગુરુઓ કંઈ આવા -અનુશાસનમાં માનતા હોતા નથી. તત્ત્વવિચાર અને ઉપદેશને એક પવિત્ર ધર્માનુષ્ઠાન સમજવા જેટલી ઊંચાઈ જેમનામાં વિકસી હોય એવા વક્તાઓ-લેખકો - અળીના વેઢે ગણાય એટલા જ હોય છે. આવતા શરદપુ” – હજારોમાં એકાદ વક્તા નીકળે તો નીકળે. બાકી ગમે તે વિષય પર બોલવા ઊભા થઈ જનારા લોકો માટે વકતૃત્વ એક લાભદાયક વ્યવસાય જ છે. દિવાકરજી વૈચારિક શિસ્તના પ્રખર આગ્રહી છે. બની બેઠેલા વક્તાઓગુરુઓ ઉપર આ શ્લોકમાં તેમણે આક્રોશ ઠાલવ્યો છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
