________________
૪૯
સિદ્ધસેન શતક ૧૧૫
વિજયની ગુરુચાવી
मन्दोऽप्यहार्यवचनः प्रशमानुयातः
स्फीतागमोऽप्यनिभृतः स्मितवस्तु पुंसाम् । तस्मात् प्रवेष्टुमुदितेन सभामनांसि,
यत्नः श्रुताच्छतगुणः शम एव कार्यः ।। (७.२७)
બહુવિદ્વાન ન હોય પણ શાંતિથી કામ લેતો હોય એવા પુરુષની વાતની નોંધ લોકોએ લેવી પડે છે. બહુ ભણેલો હોય પણ ધૈર્ય વિનાનો હોય એવી વ્યક્તિ લોકોની મજાકનો વિષય બને છે. માટે, સભાજનોના મનને જીતવાની ઈચ્છા રાખનાર વક્તાએ વિદ્વત્તા કરતાં સો ગણો પ્રયત્ન સ્વસ્થતા કેળવવામાં કરવો જોઈએ.
Jain Education International
વક્તૃત્વ કળાની ગુરુચાવી જેવી શીખ આ શ્લોકમાં સમાઈ છે. વાગ્યુદ્ધ શબ્દોથી ખેલાય છે. શબ્દોનાં શસ્ત્ર ભલે ગમે તેટલાં ધારદાર હોય પણ એની શક્તિ વક્તાને આધીન છે. ભારે શબ્દોની ફેંકાફેંક ક૨વાથી ફાવી જઈશું એવું માનનારા ઘણા હોય છે તો દમ વિનાના શબ્દો ને માલ વગરની વાત હોવા છતાં કોઈ ભારે મોટી વાત કરી નાખી હોય એવા હાવભાવ કરીને જીતી જવાની આશા રાખનારા વક્તાઓ પણ હોય છે. કેટલાક સારા અભ્યાસી હોવા છતાં આકળા-ઊતાવળા થઈ ભૂલ કરી બેસતા હોય છે. આ લોકો વાદની ખરી ખૂબીઓને સમજી શકયા નથી. કોઈ ઘાંટા પાડે છે ત્યારે
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
