________________
श्रीसिद्धहेमचन्द्रशब्दानुशासनम्
एभ्य उपसर्गेभ्य: पराद् यमेर्भावा-ऽकोरल् वा स्यात् । संयम: , संयाम: ; नियमः , नियामः ; वियमः , वियामः ; उपयमः , उपयामः ॥२५।।
नेर्नद-गद-पठ-स्वन-कणः ।५।३॥२६॥ नेरुपसर्गात् परेभ्य एभ्यो भावा-ऽकोरल् वा स्यात् । निनदः , निनाद: ; निगदः , निगादः ; निपठः , निपाठ: ; निस्वनः , निस्वानः ; निक्कण: , निक्काण: ।२६।।
वैणे कणः ।५।३॥२७॥ वीणायां भवो वैण: , तदर्थादुपसर्गपूर्वात् कणेर्भावा- कोरल् वा स्यात् । प्रकण: , प्रकाणो वीणायाः । वैण इति किम् ? प्रक्वाण: शृङ्खलस्य ।।२७||
युवर्ण-वृ-दृ-वश-रण-गमृद्-ग्रहः ।५।३।२८॥ इवर्णोवर्णान्तेभ्यो ब्रादेरृदन्तेभ्यो ग्रहेश्च भावा-ऽकोरल् स्यात् । चयः , क्रयः , रख: , लव: , वरः , आदर: , वशः , रण: , गम: , कर: , ग्रह: ||२८||
वर्षादयः क्लीवे ।५।३।२९॥ एतेऽलन्ता: क्लीबे यथादर्शनं भावा-ऽकोर्निपात्यन्ते । वर्षम् , भयम् ।।२९।।
समुदोऽजः पशौ ।५।३॥३०॥ आभ्यां परादज: पशुविषयार्थवृत्तेर्भावा-ऽकोरल् स्यात् । समज: पशूनाम् , उदजः पशूनाम् । पशाविति किम् ? समाजो नृणाम् ॥३०॥
सृ-ग्लहः प्रजना-ऽक्षे ।५।३॥३१॥ आभ्यां यथासङ्ख्यं प्रजना-ऽक्षविषयार्थवृत्तिभ्यां भावा-ऽकोरल् स्यात् । गवामुपसरः , अक्षाणां ग्लहः । प्रजनाक्ष इति किम् ? उपसारो भृत्यै राज्ञाम् ।।३१।।
पणेर्माने ।५।३।३२॥ पणेर्मानार्थाद् भावा-ऽकोरल् स्यात् । मूलकपण: । मान इति किम् ? पाण: ॥३२॥
संमद-प्रमदौ हर्षे ।५।३॥३३॥ एतौ भावा-ऽकोर्हर्षेऽर्थेऽलन्तौ स्याताम् । संमदः , प्रमदो वा स्त्रीणाम् । हर्ष इति किम् ? संमादः , प्रमाद: ।।३३।।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
