________________
૬to
શ્રી તત્ત્વાર્થાધિગમ સૂત્ર
પ્રમત્ત હૈાય ત્યારે વૈક્રિય શરીર હાઈ શકે પણ આહારક શરીર નહાઈ શકે. તેમ અપ્રમત્ત હૈાય ત્યારે આહારક શરીર હાઈ શકે પણ વૈક્રિય શરીર ન હોઈ શકે. આમ ચૌદ યુધર મુનિમાં અને પ્રકારના શરીરની લબ્ધિ હાઈ શકે છે, પણ એક સાથે બ ંનેને ઉપભાગ ન હેાઈ શકે. આથી વૈક્રિય અને આહારક શરીર એક જીવમાં એક સાથે ન. હાઈ શકે. [૪૪]
શરીરનું પ્રયાજન :——
નિશ્પમો મત્સ્યમ્ ॥ ૨-૪૬ ॥
અત્ય-કામણુ શરીર નિરુપભાગ છે.
ઉપભાગ એટલે શુભાશુભ વિષયના સપથી સુખ-દુઃખનો અનુભવ. કાણુ શરીરથી સંસારનાં સુખ-દુઃખના અનુભવ થતા નથી. કારણકે સંસારના શુભાશુભ વિષયના સંપર્કથી સુખ-દુઃખને અનુભવ ખાદ્ય ઇન્દ્રિયા વિનાન થઈ શકે. કાણુ શરીરને બાહ્ય ઈંદ્રિયા હાતી નથી. કેવળ ક્રાણુ શરીર અપાંતરાલ ગતિમાં હૈય છે. તે વખતે ભાવ ઇંદ્રિયેા હાય છે, પણ દ્રવ્યેન્દ્રિયાના અભાવ હાય છે. આથી એ ફલિતાર્થ થયા કે અન્ય શરીરા સાપભાગ-ઉપભાગ સહિત છે. અર્થાત્ ઔદારિકાર્ત્તિ શરીરથી સુખ-દુઃખને અનુભવ, વિશિષ્ટ પ્રકારે ક બંધ, કર્મોના ફળના અનુભવ અને કર્મોની નિરા થાય છે.
r
પ્રશ્નઃ-ઓદારિક, વૈક્રિય અને આહારક એ ત્રણ શરી
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org
