Page Text
________________
प्रस्तावना
७१
करे छे, चला अशना जरूरी शब्दोनी व्याख्या करे छे अने शेष अंशनुं तात्पर्य जणावी दे छे, एटले टीकामां मूळनां बधां पदो प्रतीकरूपे लीघेलां न होवाथी टीका उपरथी मूळनां बधां पदोनी अविच्छिन्न संकलना करवी अशक्य छे । टीकानी शैली एवा प्रकारनी छे के एमां मूळनां प्रतीको कयां कयां छे एनो निर्णय करवानुं कार्य पण अतिशय विकट छे । केटलेक स्थळे 'सुगमम्, सुबोधम्, गतार्थम् ' वगेरे कहने टीकाकार कशी व्याख्या ज आपता नथी, आम छतां मूळनी संकलना करवा माटे अमे अपार परिश्रम कर्यो छे। केटलाक संदर्भमां मूळ शोधी काढवा माटे पचास पचास अने सो सो वार पण चिंतन कर्यु छे । आ संपादनमां मूळनी संकलना करवामां अमने सौथी वधारे परिश्रम लाग्यो छे । वारंवार चिंतनने अंते जे अनेक विकल्प स्फुर्या तेमांथी पसंद करीने यथामति कल्पना प्रमाणे मूळनी संकलन करी छे । प्रतीको उपरांत बीजां पण जे जे साधनोथी नयचत्र मूळनो उद्धार करवानुं शक्य होय ते सर्व साधनोनो अहीं यथायोग उपयोग कर्यो छे, जेमके नयचक्र मूळमां अनेक स्थळे परमतनो उल्लेख करीने मल्लवादीए तेनुं खंडन कर्यु छे । ज्यां शक्य होय त्यां ते ते स्थळे ते ते दर्शनना अनेक दुर्लभ ग्रंथो शोधी काढीने तेना आधारे तेटलो नयचक्र मूळनो भाग आपवानो अमे प्रयत्न कर्यो छे । तेनां केटलांक उदाहरणो अहीं आपीए छीए । “यच्चाप्यभिहितमभिधर्मकोशे यदेतदनेकप्रकारभिन्नमित्यादि यावदनेकवर्णसंस्थानं
पश्यतः " आ प्रमाणे नयचक्रवृत्ति पृ० ७८ मां नयचक्रनां प्रतीकोनो उल्लेख छे । अहीं मल्लवादीए अभिधर्मकोशमायना एक पाठ उपर विस्तारथी चर्चा उपाडेली छे । टीकाने आधारे ए पाठनी यथावत संकलन करवानुं कार्य विकट छे, अने ज्यांसुधी अभिधर्मकोशना ए पाठमा शुं लखेलुं छे ए जाणवामां न आवे व्यां सुधी एना उपरनी लांबी चर्चानो बराबर आशय समजवानुं काम पण मुश्केल छे । बौद्धाचार्य वसुबंधुकृत अभिधर्मकोशकारिका तथा तेना उपरनुं विस्तृत खोपज्ञभाष्य ए बन्ने अभिधर्मकोशना नामथी प्रसिद्ध छे, परंतु ज्यारे आ ग्रंथनुं संपादन कार्य चालतुं हतुं त्यारे अभिधर्मकोशभाष्य संस्कृतमां नष्ट थई गएलुं मनातुं हतुं, मात्र एना प्राचीन टिबेटन तथा चीनी भाषांतरो उपरथी बेल्जियमना विद्वान् ला वालि पूषिने फ्रेंच भाषामां करेलुं भाषांतर विद्यमान हतुं । ए मेळवावा माटे अमे घणा प्रयत्नो कर्या त्यारे अनेक महिनाओ पछी अमने आ देशमां ए फ्रेंच भाषांतरनुं पुस्तक मळी शक्युं हतुं । त्यारपछी नयचक्रमां
तो भाग मां शोधी काढीने फ्रेंच उपरथी अंग्रेजी अने अंग्रेजी उपरथी संस्कृत करीने नयचक्रमां उपयोगी मूळ अमे तैयार करी राख्यं हतुं, तेटलामां अमे सांभळ्युं के हस्तलिखित संस्कृत अभिधर्मकोशभाष्य पण ताजेतरमा टिबेटमां जड्युं छे अने तेना भारतमां लाववामां आवेला फोटा शांतिनिकेतनमां प्राध्यापक श्री प्रह्लाद प्रधान पासे छे, एटले पुनाना विद्वान् डो० वासुदेव विश्वनाथ गोखले द्वारा ए भाष्यना अमारा कार्यमा उपयोगी अंशो मेळवावा माटे अमे प्रयत्न कर्यो । प्रह्लाद प्रधाने पण घणा ज सौजन्यथी अभिधर्मकोशभाष्यना ते ते अंशो लखीने अमने मोकली आप्या । पृ० ७८ टि० ५ टिपृ० ३७-३९, ४५ ४६, ४९, ५० वगेरे स्थळे ए अंशो अमे छाप्या छे । एना आधारे पृ०७८-७९ मां आवतुं नयचक्रनुं मूळ अमे बराबर तैयार करी शक्या अने ते उपरनी बधी ज चर्चा विशद थई गई ।
नयचक्रवृत्ति पृ० ९३ मां " अत्रापि ज्ञापकोदाहरणं तत्संवाद्यभिहितं रज्ज्वां सर्प इति ज्ञानम्” ए प्रमाणे पाठ छे । नयचक्रवृत्तिना आधारे मूळने बराबर तारववुं अघरं छे । तपास करतां अमने जणायुं के
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001108 |
| Book Title | Dvadasharam Naychakram Part 1 Tika |
| Original Sutra Author | Mallavadi Kshamashraman |
| Author | Sighsuri, Jambuvijay |
| Publisher | Atmanand Jain Sabha |
| Publication Year | 1966 |
| Total Pages | 662 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Nay, & Nyay |
| File Size | 19 MB |