________________
૨૨
પ્રસ્તાવના
દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાયનો રાસ મેલે વેશે મહીતલ હાલે, બક પરે નીચો ચાલે, જ્ઞાન વિના જગ વંધે ઘાલે, તે કિમ માગ ચાલે. ધન્ય. ૧૫-૨૨ કોઈ કહે મુક્તિ છે વીણતાં ચીથરાં, કોઈ કહે સહજ જમતાં ઘર દહીંથરાં, મૂઢ એ દોય તસ ભેદ જાણે નહીં, જ્ઞાનયોગે ક્રિયા સાથતા તે સહી, ૧૬-૨૪ તેગલો મત મુજે દેવ મુજ મન થકી, કમલના વન થકી જિમ પરાગો, ચમક પાષાણા જિમ લોહને ખેચશે. મુક્તિને સહજ તુઝ ભક્તિ રમો. આજ. ૧૭-૨
સાડા ત્રણસો ગાથાનું સ્તવન. પાપ નવી તીવ્રભાવે કરે, જેહને નવી ભવરાગ રે, ઉચર સ્થિતિ જેહ સેવે સદા, તેહ અનુમોદવા લાગ રે, ચેતન. ૨૧ દેહ, મન, વચન પુગલ થકી, કર્મથી ભજ તુજ રૂપ રે, અક્ષય અકલંક છે જીવનું, જ્ઞાન આનંદ રૂપ રે. ચેતન. ર૪
અમૃતવેલની સઝાય. ખજુઓ સની ક્રિયા કહી, નાણા ભાણ સમ જોઈ. કલિયુગ એહ પટંતરો, વિરલા બુઝઈ કોઈ. ૧૫-૪ नारा परमगुशवनो, नाश लवन्नवपोत મિથ્યામસિ તમ ભેદવા, ના મહા ઉદ્યોત - ૧પ-૮
દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાયનો રાસ. स्वभावसुखमग्नस्य, जगत्तत्त्वावलोकिनः ।। कर्तृत्त्वं नान्यभावानां साक्षित्वमवशिष्यते ॥ परस्पृहा महादुःखं निःस्पृहत्वं महासुखं । एतदुक्तं समासेन, लक्षणं सुखदुःखयोः ॥
જ્ઞાનસારાષ્ટક આવા પ્રકારનાં કેટલાંય પદો એવાં છે કે જે સાકર અને અમૃત કરતાં પણ વધારે મધુર છે. જેથી વારંવાર સાંભળવાનું અને ગાવાનું જ મન થાય, આવી ઉત્તમ રચના કરનાર તે ધન્ય પુરુષને લાખો લાખો વંદન.
પૂજ્ય ઉપાધ્યાયજી મહારાજશ્રી, અવધૂતયોગી એવા શ્રી આનંદઘનજી મ.શ્રીને આબુથી આગળ મેડતા ગામમાં અથવા તેની આસપાસના પ્રદેશમાં મળ્યા હોય એમ લાગે છે. એક અવધૂતયોગી અને બીજા પ્રખર પંડિત તથા બન્ને અધ્યાત્મરુચિ મહાત્માઓ, કેવું બન્નેનું સુંદર મીલન. તે તો તેઓશ્રીના મુખમાંથી સરી આવતી પંક્તિઓ જ કહે છે –
આનંદધન કહે “જસ” સુણો બતાં, એહીં મળે તો મેરો ફેરો ટળે. મા, ચલતે ચલત ગાત, આનંદઘન પ્યારે, રહત આનંદ ભરપૂર જશવજય કહે સુણો આનંદઘન, હમામ મલે હજુર. એહી આજ આનંદ ભયો મેરે, તેરો સુખ નીરખ નીરખ. આનંદઘનકે સંગ સુજસ હી મીલે, જબ તબ આનંદ સમ ભયો સુજસ,
